The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience

Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - tłumaczenie drugiego wydania)

61: Różnice pomiędzy wersjami

Z Demopædia
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Prof. dr Edward Rosset, Komitet nauk demograficznych 1966)
 
m (61)
 
(Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
<!--'''61'''-->
 
<!--'''61'''-->
{{CurrentStatus}}
+
{{Modified_edition_II_pl}}
{{Unmodified edition I}}
 
 
{{Summary}}
 
{{Summary}}
 
__NOTOC__
 
__NOTOC__
 +
== 61 ==
  
  
 
=== 610 ===
 
=== 610 ===
  
Urodzenia klasyfikuje się czasem według ich {{TextTerm|prawowitości|1|610|IndexEntry=prawowitość (urodzenia)}} albo {{TextTerm|legalności|1|610|2|IndexEntry=legalność}}. Na ogół klasyfikacja zależy od stanu cywilnego matki w chwili poczęcia lub w chwili porodu. Ściśle mówiąc, {{TextTerm|dziecko małżeńskie|2|610|OtherIndexEntry=małżeńskie dziecko}} lub {{TextTerm|dziecko ślubne|2|610|2|OtherIndexEntry=ślubne dziecko}} można zdefiniować jako dziecko, którego ojciec i matka byli małżeństwem w chwili poczęcia, a {{TextTerm|urodzenie małżeńskie|3|610|IndexEntry=urodzenia małżeńskie|OtherIndexEntry=małżeńskie urodzenia}} jako urodzenie takiego dziecka; w przeciwnym przypadku dziecko względnie urodzenie jest {{TextTerm|pozamałźeńskie|4|610|IndexEntry=pozamałżeńskie dziecko|OtherIndexEntry=urodzenia pozamałżeńskie}} lub {{TextTerm|nieślubne|4|610|2|IndexEntry=nieślubne dziecko|OtherIndexEntry=urodzenia nieślubne}}. Na ogół jednak uważa się za małżeńskie także dzieci, które są owocem {{TextTerm|poczęcia przedślubnego|5|610|IndexEntry=poczęcie przedślubne|OtherIndexEntry=przedślubne poczęcie}} (tzn. takiego, które miało miejsce przed zawarciem małżeństwa), jeżeli tylko ich rodzice są zaślubieni w chwili urodzenia dziecka. {{TextTerm|Dziecko pozamałżeńskie|6|610|OtherIndexEntry=pozamałżeńskie dziecko}}, zwane czasem {{TextTerm|dzieckiem naturalnym|6|610|2|IndexEntry=dziecko naturalne|OtherIndexEntry=naturalne dziecko}}, może być {{TextTerm|uznane|7|610|IndexEntry=dziecko uznane|OtherIndexEntry=uznane dziecko}} przez jedno lub drugie z jego rodziców albo przez oboje. {{TextTerm|Dziecko ulegalizowane|8|610|OtherIndexEntry=ulegalizowane dziecko}} to dziecko naturalne, które dzięki zawarciu związku małżeńskiego przez jego rodziców nabyło niektórych lub wszystkich praw dzieci ślubnych.
+
Jedną z klasyfikacji urodzeń jest klasyfikacja ze względu na stan cywilny matki w chwili porodu lub w chwili poczęcia (np. po {{NonRefTerm|rozwiązaniu małżeństwa}} ({{RefNumber|51|0|3}})). {{TextTerm|Dziecko pochodzące z małżenstwa|2|610|OtherIndexEntry=dziecko, pochodzący z małżeństwa}} to dziecko, którego ojciec i matka byli małżeństwem w chwili poczęcia, a {{TextTerm|urodzenie małżeńskie|3|610}}jako urodzenie takiego dziecka; w przeciwnym przypadku dziecko (względnie urodzenie) jest {{TextTerm|pozamałżeńskie |4|610|IndexEntry=pozamałżeński}}. Często jednak dzieci, które są owocem {{TextTerm|poczęcia przedślubnego|5|610|IndexEntry=poczęcie przedślubne}} (tzn. takiego, które miało miejsce przed zawarciem małżeństwa), jeżeli tylko ich rodzice są zaślubieni w chwili urodzenia dziecka, uważa się za pochodzące z małżeństwa. Ojcostwo dzieci pozamałżeńskich może zostać ustalone w drodze {{TextTerm|uznania|7|610|IndexEntry=uznanie}} dziecka przez ojca lub w postępowaniu sądowym.
{{Note|6| Zgodnie z prawodawstwem niektórych krajów dziecko jest pozamałżeńskie, gdy pochodzi ze stosunku {{NoteTerm|kazirodczego}} lub stosunku pozamałżeńskiego, tzn. stosunku kobiety zamężnej z mężczyzną, nie będącym jej mężem; urodzenia takie jednak nie zawsze rejestruje się jako pozamałżeńskie.}}
+
{{Note|5| {{NoteTerm|Ciąże panieńskie}} to ciąże przedślubne.}}
 +
{{Note|6| Określenie {{NoteTerm|bękart}} używane było w przeszłości w odniesieniu do dzieci z nieformalnych związków, często mezaliansów.}}
 +
 
  
 
=== 611 ===
 
=== 611 ===
  
Urodzenia klasyfikuje się także według {{TextTerm|kolejności urodzenia|1|611|IndexEntry=kolejność urodzenia|OtherIndexEntry=urodzenia kolejność}}, np. na urodzenia pierwsze, drugie itd. Kolejność urodzeń można ustalać na podstawie tylko {{TextTerm|urodzeń z małżeństwa istniejącego|2|611|IndexEntry=urodzenia z małżeństwa istniejącego}} lub też na podstawie wszystkich poprzednich {{TextTerm|urodzeń z tej samej matki|3|611|IndexEntry=urodzenia z tej samej matki}}. Kolejność urodzeń opiera się zazwyczaj tylko na urodzeniach żywych, czasem jednak uwzględnia się także zgony płodów ({{RefNumber|41|0|-6}}*). Klasyfikacja według {{TextTerm|kolejności porodów|4|611|IndexEntry=kolejność porodów|OtherIndexEntry=porodów kolejność}} odbywa się podobnie jak dla urodzeń, przy czym uwzględnia się wszystkie ciąże, które trwały co najmniej od 20 do 28 tygodni, przyjmując porody wielorakie za jedno poczęcie. Klasyfikacja według {{TextTerm|kolejności ciąży|5|611|IndexEntry=kolejność ciąży|OtherIndexEntry=ciąży kolejność}} opiera się na liczeniu wszystkich ciąży. Kobiety klasyfikuje się według {{TextTerm|liczby porodów|6|611|IndexEntry=liczba porodów}} zazwyczaj na podstawie liczby dzieci żywo urodzonych. W literaturze biologicznej kobieta nazywa się {{TextTerm|pierworódką|7|611|IndexEntry=pierworódka}} przy pierwszym porodzie, a {{TextTerm|wieloródką|8|611|IndexEntry=wieloródka}} przy dalszych porodach/Kobieta, która nie miała żadnego porodu, nazywa się {{TextTerm|nieródką|9|611|IndexEntry=nieródka}}.
+
Urodzenia klasyfikuje się także według {{TextTerm|kolejności urodzenia|1|611|IndexEntry=kolejnosć urodzenia}}, np. urodzenia pierwsze, drugie itd. Kolejność urodzeń ustala się zwykle na podstawie {{TextTerm|historii urodzeń matki|3|611|IndexEntry=historia urodzeń matki|OtherIndexEntry=matka, historia urodzeń}}, choć zdarza się, że uwzględnia się jedynie {{TextTerm|urodzenia w trakcie obecnego małżeństwa|2|611|OtherIndexEntry=małżeństwo, urodzenie}}. Kolejność urodzeń ustala się zwykle z uwzględnieniem urodzeń żywych, czasem jednak uwzględnia się także zgony płodów. Analogicznie do klasyfikacji urodzeń można stosować klasyfikację według kolejności ciąży. Kobiety klasyfikuje się także według {{TextTerm|liczby porodów|4|611|IndexEntry=liczba porodów |OtherIndexEntry=poród, liczba}}, przy czym zwykle uwzględnia się te ciąże, które trwały przynajmniej 28 tygodni, a ciążę mnogie traktuje się jako jeden poród (patrz {{RefNumber|60|3|4}}). Poodbnie można dokonywać klasyfikacji {{TextTerm|kolejności ciąży|5|611|IndexEntry=kolejność ciąży}} biorąc pod uwagę wszystkie znane ciąże.W literaturze z zakresu biologii kobietę, która nigdy nie doświadczyła ciąży, nazywa się {{TextTerm|nieródką|6|611|IndexEntry=nieródka}}, kobietę rodzącą drugi lub pierwszy - {{TextTerm|pierworódką|7|611|IndexEntry=pierworódka}}, a kolejny raz – {{TextTerm|wieloródką|8|611|IndexEntry=wieloródka}}.
 +
{{Note|1| {{NoteTerm|Urodzenia dalszej kolejności}} to urodzenia zrealizowane po porodzie określonej kolejności, np. urodzenia piąte i kolejne.}}
 +
 
  
 
=== 612 ===
 
=== 612 ===
  
Żeby badać {{TextTerm|rozkład urodzeń w czasie|1|612}} w okresie trwania małżeństwa ({{RefNumber|50|1|-2}}), rozpatruje się następujące {{TextTerm|odstępy czasu związane z porodami|2|612}}: {{NoteTerm|odstęp oddzielający pierwsze urodzenie ślubne}} ({{RefNumber|61|0|-3}}) {{TextTerm|od chwili zawarcia małżeństwa|3|612|IndexEntry=odstęp odzielający pierwsze urodzenie ślubne od chwili zawarcia małżeństwa}} ({{RefNumber|50|1|-4}}), {{TextTerm|odstęp każdego dalszego urodzenia od poprzedniego|4|612}} oraz {{TextTerm|odstęp n-tego urodzenia od chwili zawarcia mał-ieństwa|5|612|IndexEntry=odstęp n-tego urodzenia od chwili zawarcia małżeństwa}}. Czasami używa się wyrażenia {{TextTerm|rozmieszczenie urodzeń|6|612|OtherIndexEntry=urodzeń rozmieszczenie}} jako równoznacznego z rozkładem urodzeń {{NoteTerm|w}} czasie; niektórzy demografowie ograniczają jednak jego użycie do świadomego usiłowania zmierzającego do planowania i regulowania urodzeń w czasie. {{TextTerm|Odstęp między ciążami|7|612}} to odstęp czasu od końca jednej ciąży do początku następnej; pojęcie to jest użyteczne przy obliczaniu czasu wystawienia na ryzyko poczęcia. Z tego okresu odlicza {{NonRefTerm|sią}} czasem połóg ({{RefNumber|60|3|-6}}).
+
Analizując {{TextTerm|rozkład urodzeń w czasie|1|612|OtherIndexEntry=urodzenia, rozkład w czasie}} bada sie {{TextTerm|odstępy pomiędzy urodzeniami|2|612|IndexEntry=odstęp pomiędzy urodzeniamil|OtherIndexEntry=odstęp, urodzenia}}. Analizie poddaje się {{TextTerm|czas, który upłynął od chwili zawarcia małżeństwa do dnia urodzenia pierwszego dziecka |3|612}}, a także {{TextTerm|odstępy pomiędzy kolejnymi urodzeniami |4|612|IndexEntry= odstęp pomiędzy kolejnymi urodzeniami |OtherIndexEntry=kolejne urodzenia, odstęp}}. Analiza odstępu czasu pomiędzy momentem zawarcia małżeństwa a n-tym urodzeniem pozwala na rozpoznanie procesu realizowania dzietności.
 +
{{Note|1| {{NoteTerm|Odstępy pomiędzy urodzeniami}} analizuje się często w kontekście odraczania posiadania dzieci.}}
 +
 
 +
 
 +
=== 613 ===
 +
 
 +
Wyznaczając {{TextTerm|okresy ryzyka poczęcia|1|613|IndexEntry= okres ryzyka poczęcia |OtherIndexEntry=poczęcie, ryzyko}} konieczne jest uwzględnienie {{TextTerm|przerw pomiędzy ciążami|2|613|IndexEntry=przerwa pomiędzy ciążami|OtherIndexEntry=przerwa, ciąża}}. Okres pomiędzy zawarciem małżeństwa a początkiem pierwszej ciąży zwany jest {{TextTerm|okresem odroczenia pierwszego dziecka|3|613|IndexEntry=okres odroczenia pierwszego dziecka |OtherIndexEntry=odroczenie, pierwsze dziecko}}. Okres pomiędzy momentem zakończenia jednej ciąży do początku kolejnej to {{TextTerm|przerwa pomiędzy ciążami|4|613|OtherIndexEntry=przerwa, pomiędzy ciążami}}. Jeśli od okresu pomiędzy ciążami odejmiemy okres braku aktywności seksualnej otrzymamy {{TextTerm| skorygowaną przerwę pomiędzy ciążami |5|613|OtherIndexEntry= skorygowana przerwa pomiędzy}}.
  
 
==<center><font size=12>* * * </font></center>==
 
==<center><font size=12>* * * </font></center>==

Aktualna wersja na dzień 10:24, 11 paź 2010


Ta strona została zaktualizowana i przedstawia dosłowne tłumaczenie angielskiej wersji drugiego wydania Wielojęzycznego słownika demograficznego
retour à Strona główna | Przedmowa
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne | Opracowanie danych statystyki demograficznej | Rozmieszczenie i struktura ludności | Umieralność i chorobowość | Małżeństwa | Urodzenia | Ruch ludności i reprodukcja ludności | Migracje | Demografia ekonomiczna i społeczna | Indeks
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93

61

610

Jedną z klasyfikacji urodzeń jest klasyfikacja ze względu na stan cywilny matki w chwili porodu lub w chwili poczęcia (np. po rozwiązaniu małżeństwa (510-3)). Dziecko pochodzące z małżenstwa2 to dziecko, którego ojciec i matka byli małżeństwem w chwili poczęcia, a urodzenie małżeńskie3jako urodzenie takiego dziecka; w przeciwnym przypadku dziecko (względnie urodzenie) jest pozamałżeńskie 4. Często jednak dzieci, które są owocem poczęcia przedślubnego5 (tzn. takiego, które miało miejsce przed zawarciem małżeństwa), jeżeli tylko ich rodzice są zaślubieni w chwili urodzenia dziecka, uważa się za pochodzące z małżeństwa. Ojcostwo dzieci pozamałżeńskich może zostać ustalone w drodze uznania7 dziecka przez ojca lub w postępowaniu sądowym.

  • 5. Ciąże panieńskie to ciąże przedślubne.
  • 6. Określenie bękart używane było w przeszłości w odniesieniu do dzieci z nieformalnych związków, często mezaliansów.


611

Urodzenia klasyfikuje się także według kolejności urodzenia1, np. urodzenia pierwsze, drugie itd. Kolejność urodzeń ustala się zwykle na podstawie historii urodzeń matki3, choć zdarza się, że uwzględnia się jedynie urodzenia w trakcie obecnego małżeństwa2. Kolejność urodzeń ustala się zwykle z uwzględnieniem urodzeń żywych, czasem jednak uwzględnia się także zgony płodów. Analogicznie do klasyfikacji urodzeń można stosować klasyfikację według kolejności ciąży. Kobiety klasyfikuje się także według liczby porodów4, przy czym zwykle uwzględnia się te ciąże, które trwały przynajmniej 28 tygodni, a ciążę mnogie traktuje się jako jeden poród (patrz 603-4). Poodbnie można dokonywać klasyfikacji kolejności ciąży5 biorąc pod uwagę wszystkie znane ciąże.W literaturze z zakresu biologii kobietę, która nigdy nie doświadczyła ciąży, nazywa się nieródką6, kobietę rodzącą drugi lub pierwszy - pierworódką7, a kolejny raz – wieloródką8.

  • 1. Urodzenia dalszej kolejności to urodzenia zrealizowane po porodzie określonej kolejności, np. urodzenia piąte i kolejne.


612

Analizując rozkład urodzeń w czasie1 bada sie odstępy pomiędzy urodzeniami2. Analizie poddaje się czas, który upłynął od chwili zawarcia małżeństwa do dnia urodzenia pierwszego dziecka 3, a także odstępy pomiędzy kolejnymi urodzeniami 4. Analiza odstępu czasu pomiędzy momentem zawarcia małżeństwa a n-tym urodzeniem pozwala na rozpoznanie procesu realizowania dzietności.

  • 1. Odstępy pomiędzy urodzeniami analizuje się często w kontekście odraczania posiadania dzieci.


613

Wyznaczając okresy ryzyka poczęcia1 konieczne jest uwzględnienie przerw pomiędzy ciążami2. Okres pomiędzy zawarciem małżeństwa a początkiem pierwszej ciąży zwany jest okresem odroczenia pierwszego dziecka3. Okres pomiędzy momentem zakończenia jednej ciąży do początku kolejnej to przerwa pomiędzy ciążami4. Jeśli od okresu pomiędzy ciążami odejmiemy okres braku aktywności seksualnej otrzymamy skorygowaną przerwę pomiędzy ciążami 5.

* * *

retour à Strona główna | Przedmowa
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne | Opracowanie danych statystyki demograficznej | Rozmieszczenie i struktura ludności | Umieralność i chorobowość | Małżeństwa | Urodzenia | Ruch ludności i reprodukcja ludności | Migracje | Demografia ekonomiczna i społeczna | Indeks
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93