Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - tłumaczenie drugiego wydania)

Ta strona została zaktualizowana i przedstawia dosłowne tłumaczenie angielskiej wersji drugiego wydania Wielojęzycznego słownika demograficznego

71

710

Reprodukcja¹ lub reprodukcja ludności¹ to proces odnowy generacji. Rozróżnia się reprodukcję brutto³, gdzie pomija się zgony w wieku młodszym niż górna granica okresu rozrodczego (620-1) i reprodukcję netto⁴ , gdzie zgony te są uwzględniane.

• 1. Inne znaczenie reprodukcji –patrz 601-2.

711

Miarami najczęściej wykorzystywanymi w badaniu reprodukcji ludności są współczynniki reprodukcji¹. Wyznacza się przeważnie współczynnik reprodukcji kobiet². Współczynnik reprodukcji kobiet netto³ jest to przeciętna liczba żywych córek, jaką wydałaby na świat hipotetyczna grupa nowo urodzonych dziewcząt (116-2), podlegająca istniejącej w danym czasie płodności (631-8) i wymieralności (401-2) według wieku. Współczynnik reprodukcji kobiet brutto ⁴ oblicza się w sposób analogiczny przy założeniu, że nie ma zgonów przed osiągnięciem górnej granicy wieku rozrodczego. Podobnie można wyznaczać współczynnik reprodukcji mężczyzn⁵, obrazujący średnią liczbę urodzeń chłopców na nowo narodzonego chłopca generacji rodzicielskiej. Możliwe jest także wyznaczenie współczynników reprodukcji dla obu płci łącznie⁶. Współczynniki reprodukcji dotyczą zazwyczaj pewnych okresów, czasami jednak oblicza się współczynniki reprodukcji dla generacji⁷ czyli kohortowe współczynniki reprodukcji ⁷. Gdy nie ma dostatecznych danych dotyczących płodności według wieku, można próbować obliczać współczynnik reprodukcji netto za pośrednictwem wskaźnika odnowy⁸. Wskaźnik ten uzyskuje się wyznaczając stosunek liczby dzieci w danym wieku (zazwyczaj w wieku 0-4 lat) do liczby kobiet w wieku rozrodczym wśród ludności badanej i wśród ludnosci zastojowej (703-6).

712

Oblicza się również inne wskaźniki reprodukcji. Tak np. rozbija się czasem współczynnik reprodukcji netto na komponent małżeński¹ i komponent pozamałżeński². Oblicza się także współczynnik reprodukcji małżeńskiej³ dający liczbę małżeńskich urodzeń córek, jakie wydałaby na świat nowo urodzona dziewczyna, gdyby współczynniki zgonów, urodzeń, małżeństw i rozwiązywania małżeństw pozostały bez zmiany. Zazwyczaj wielkości te podaje się w odniesieniu do kobiet, ale jest możliwe policzenie ich także dla mężczyzn.

713

Współczynnik reprodukcji netto (711-3) i rzeczywista stopa przyrostu naturalnego (703-1) są ściśle z sobą powiązane. Współczynnik reprodukcji netto charakteryzuje przyrost ludności ustabilizowanej (703-2) w czasie trwania generacji¹. Długość generacji w linii żeńskiej równa się w przybliżeniu średniemu wiekowi matek²w chwili urodzenia ich córek, przy określonym poziomie płodności i umieralności. Okresowe współczynniki reprodukcji są bieżącymi wskaźnikami (patrz 152), które dotyczą generacji hipotetycznych³, czy też kohort syntetycznych³.

• 2. Średni wiek płodności, tj., średni wiek urodzenia dziecka jest jedynie przybliożoną długością trwania pokolenia. Średnia długość męskiego pokolenia podobnie jest równa średniemu wiekowi ojców w momencie urodzenia ich dzieci.