The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience

Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - tłumaczenie drugiego wydania)

80

Z Demopædia
Skocz do: nawigacja, szukaj


Ta strona została zaktualizowana i przedstawia dosłowne tłumaczenie angielskiej wersji drugiego wydania Wielojęzycznego słownika demograficznego
retour à Strona główna | Przedmowa
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne | Opracowanie danych statystyki demograficznej | Rozmieszczenie i struktura ludności | Umieralność i chorobowość | Małżeństwa | Urodzenia | Ruch ludności i reprodukcja ludności | Migracje | Demografia ekonomiczna i społeczna | Indeks
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93

Migracje

80

801

Badanie mobilności przestrzennej1lub mobilności geograficznej1 zajmuje się analizą ilościowych aspektów przemieszczania się2 jednostek. Istotnym wyróżnikiem migracji3 jest to, że oznacza ona zmianę miejsca zamieszkania (310-6*) wraz ze zmianą jednostki administracyjnej miejsca pobytu. Jednostka administracyjna, którą migrant opuszcza nazywana jestmiejscem pochodzenia4; jednostka do której migrant się udaje zwana jest zaś miejscem docelowym5 lub miejscem przeznaczenia5. Pojęcia migracji nie używa się zwykle w odniesieniu do osób bez stałego miejsca zamieszkania, na przykład do plemion, które wyłącza się ze statystyk migracyjnych. W praktyce trudno odróżnić migrację oznaczającą zmianę stałego miejsca zamieszkania od przemieszczeń czasowych6 inaczej niż na podstawie kryterium czasu trwania nieobecności7 w miejscu stałego pobytu lub czasu trwania pobytu8 w miejscu przeznaczenia. Co do zasady analiza mobilności przestrzennej nie obejmuje krótkotrwałych podróży, które nie pociągają za sobą zmiany miejsca zamieszkania, chociaż takie przemieszczenia zasługiwałyby na analizę z uwagi na skutki ekonomiczne i społeczne jakie wywierają. Dojeżdżanie9 oznacza codzienne lub cotygodniowe pokonywanie trasy z miejsca zamieszkania do miejsca pracy lub nauki; wyjazdy sezonowe10 charakteryzują się powtarzalnością z roku na rok. Tranzyty11 oznaczają przejechanie przez dane terytorium jedynie w celu dostania się do miejsca przeznaczenia i stąd nie są odnotowywane w statystykach migracyjnych. Ruch turystyczny12 również nie jest uwzględniany.

  • 1. Mobilność przestrzenna powinna być rozróżniana od mobilności społecznej (920-4) oraz mobilności zawodowej (921-3).
  • 3. Migracja, rz. - migrować, cz. - migrant, rz.: osoba, która przynajmniej raz migrowała - migracyjny, przym.: związany z migracją. Niektórzy badacze rozważają wszelką mobilność związaną z zamieszkaniem (803-6) jako migrację. Jednak dla większości ruchy migracyjne wymagają przekraczania granicy.
  • 5. Pojęcia kraj docelowy i kraj przyjmujący pojawiają się w kontekście migracji międzynarodowych.
  • 9. Dojeżdżać, cz. - dojeżdżający, rz.: osoba dojeżdżająca regularnie do pracy lub szkoły. Pojęcie dojazdu do pracy używane jest również w celu pokazania powodu przemieszczania się.
  • 10. Ruchy sezonowe to określenie znacznie odpowiedniejsze niż migracja sezonowa, gdyż ruchy takie rzadko oznaczają zmianę miejsca zamieszkania.


802

Gdy migracje obserwowane są w czasie warto zastosować ujęcie na podstawie miejsca zamieszkania w określonym momencie czasu1 lub poprzedniego miejsca zamieszkania2 w zestawieniu z obecnym miejscem zamieszkania3. Jednostka, która zmieniła miejsce zamieszkania jest migrantem4. Migranci mogą być emigrantami5 w odniesieniu do ich miejsca pochodzenia lub imigrantami6 w odniesieniu do ich aktualnego miejsca pobytu. Kiedy w badaniu lub spisie zadaje się pytanie dotyczące poprzedniego miejsca zamieszkania2 uzyskuje się informacje o ostatniej migracji7 lub ostatniej zmianie miejsca zamieszkania7, niezależnie od daty kiedy ona nastąpiła. Migrantem jest osoba, która chociaż raz zmieniła swoje miejsce zamieszkania. Migrantem całego życia11 jest osoba, której miejscem urodzenia10 jest w innej jednostce administracyjnej niż jej aktualne miejsce pobytu.

  • 4. Dokładnie przy tej koncepcji migrant musi być urodzony przed rozpoczęciem zdefiniowanego okresu migracji oraz musi przeżyć do końca tego okresu. Taka definicja jest czasem rozszerzana o dzieci urodzone w trakcie okresu, które zostały przemieszczone do miejsca zamieszkania matek z początku określonego okresu migracji. Liczba odnotowanych migrantów nie jest koniecznie równa liczbie ruchów migracyjnych występujących w trakcie zadanego okresu dla tych osób, gdyż możliwe jest kilkukrotne przemieszczenie w tym okresie, a nawet powrót do początkowego miejsca pobytu przed kolejnym spisem lub badaniem.
  • 10. Miejsce urodzenia definiuje się zazwyczaj jako miejsce stałego zamieszkania matki w momencie porodu, nawet jeśli ze względu na zwyczaj lub ze względów medycznych sam poród nastąpił w innym miejscu.


803

Populacja suwerennego państwa (305-3) może podlegać migracjom wewnętrznym1, kiedy to miejsce wyjazdu (801-4) i miesjce docelowe (801-5) znajdują się na obszarze tego samego państwa oraz migracjom zagranicznym2, które odbywają się z przekroczeniem granic państwa. Także pojęcie migracje zewnętrzne3 używane jest niekiedy w tym drugim kontekście. Migracje zewnętrzne to imigracja4 lub emigracja5 w zależności czy przemieszczenie rozpatrujemy z pozycji kraju opuszczanego czy docelowego. W przypadku krajów podzielonych na podobszary możemy mieć do czynienia z ruchami lokalnymi6, które pokazują mobilność obywateli6 w obrębie jednostki administracyjnej, podczas gdy przemieszczanie się pomiędzy jednostkami nazywamy migracjami wewnętrznymi7. Strumień migracyjny9 to grupa osób przemieszczająca się łącznie z określonego miejsca do tego samego miejsca docelowego. Najszerszy strumień między dwoma podobszarami nazywany jest strumieniem dominującym10.

  • 1. Definicje migracji w tym paragrafie mogą być podane także w formie rozszerzonej. Rozróżnienie między wewnętrzną a zagraniczną migracją nie zawsze jest precyzyjne, w zależności od stopnia autonomiczności terytoriów danego kraju.
  • 2. Zwykłe przekraczanie granic państwowych otrzymało nazwę ruchu granicznego i nie powinno być mylone z migracją zagraniczną.
  • 4. Immigracja, rz. - imigrant, cz.
  • 5. Emigracja, rz. - emigrować, cz. - emigrant, rz.


804

Kiedy jednostka migruje kilka razy w ciągu okresu badawczego jej migracje można rozważać w kontekście kolejności migracji1. Czas trwania pobytu2 odnosi się zarówno do okresu pomiędzy przybyciem do danego miejsca a opuszczeniem tego miejsca, jak i do czasu jaki upłynął od ostatniego przemieszczenia się. Migracje powrotne3 oznaczają przemieszczenie z powrotem do miejsca, z którego wyruszono lub do poprzedniego miejsca zamieszkania. Migracje powtarzające sie4 oznaczają tendencję do migrowania kilka razy w relatywnie krótkim czasie. Migracje ze wsi do miast5 przyjmują czasami formę migracji seryjnych6 lub migracji kilkuetapowych6, jako że migranci w drodze do dużego miasta osiedlają się czasowo w coraz to większych miejscowościach stanowiących jedynie etap ich przeprowadzki.

  • 3. Jednostki wracające do miejsca, które wcześniej opuściły nazywają się migrantami powrotnymi.
  • 4. W przypadku gdy migracja powtarzająca się oznacza przemieszczanie się do nowych destynacji, mówimy o migracji wtórnej i migrantach wtórnych w odróżnieniu od migracji pierwotnych.


805

Udział migracji (801-3) we wzroście populacji (701-1) ujmowany jest w postaci salda migracji2 tj. różnicy pomiędzy liczbą przyjazdów3 a liczbą wyjazdów4. Saldo migracji może być dodatnie lub ujemne; ujemne saldo migracji5 pojawia się, gdy liczba wyjazdów przewyższa liczbę przyjazdów, a dodatnie saldo migracji6 w sytuacji odwrotnej. Liczba przyjazdów i wyjazdów z/do danego państwa obrazuje wielkość migracji7. Podobne pojęcie odniesione do podobszarów w danym kraju nazywa się obrotem8 migracji. Strumień netto9 migracji między dwoma obszarami zdefiniowany jest jako różnica między strumieniem (803-9) a obrotem migracji (803-11), a z kolei strumień brutto10 jest sumą tych dwóch wartości.

  • 2. Można również mówić o bilansie migracji. Nie powinno się używać pojęć takie jak "migranci netto", zalecane jest stosowanie liczba migrantów netto.


806

Migracja spontaniczna1 lub migracja dobrowolna1 jest wynikiem wyboru jednostki. W przypadku, gdy migracja nie odbywa się w grupie, mówi się o migracjach indywidualnych2. W przypadku przemieszczania się całych rodzin mamy do czynienia z migracjami rodzinnymi3. Migracje wtórne4 to migracje wymuszone przez migracje innych osób, na przykład gdy dzieci migrują ze swoimi rodzicami. Przemieszczanie się pracowników w związku z potrzebami pracodawcy lub możliwościami zawodowymi nazywamy migracją zawodową5. Przemieszczenia związane z zawarciem związku małżeńskiego lub przejściem na emeryturę nazywa się migracją małżeńską6 lub migracją na emeryturze7.

  • 4. Chociaż terminy te używane są czasem w inny znaczeniu (patrz 804-4*) migrant pierwotny to osoba, która migruje wskutek swojej decyzji, podczas gdy migrant wtórny przemieszcza się wskutek decyzji innych osób (dzieci z rodzicami). Migracja łańcuchowa lub migracja powiązana wiąże się z przemieszczaniem się na obszary, gdzie migrant ma swoich krewnych (114-3*) lub przyjaciół, którzy mogą stanowić dla niego źródło informacji oraz oparcia.


807

Kiedy grupa osób lub rodzin decyduje się migrować wspólnie mamy do czynienia z migracją grupową1. Migracje masowe2 oznaczają migracje bardzo dużej grupy osób, a pojęcie eksodus3 używane jest w przypadku ogromnego nasilenia migracji masowej wskutek katastrofy lub stanu wyższej konieczności.


808

Migracje dobrowolne (806-1) są przeciwieństwem migracji wymuszonych1, kiedy to migracje wymuszone są decyzją władz lokalnych. Repatriacja2 oznacza przymusowy powrót do kraju pochodzenia. Innym przykładem migracji wymuszonych jest eksmisja3 jednostek lub grup osób. Pojęcie ewakuacja4 jest zarezerwowane do opisania przemieszczania się całej populacji w celu uniknięcia katastrofy np. trzęsienia ziemi czy powodzi lub jako skutek działań wojennych. Uchodźca5 zwykle migruje z własnej woli, chociaż możliwe jest, ze skłania go ku temu obawa o swoje bezpieczeństwo. Osoba przesiedlona6 to osoba, która została zmuszona do opuszczenia swojego miejsca zamieszkania w związku z akcją przesiedleńczą7 lub transferem ludności7.

  • 2. Repatriacja, rz. - repatriować, cz..
  • 3. Eksmisja, rz. - eksmitować, cz.; deportacja, rz. - deportować, cz. - deportowany, rz.}}
  • 4. Ewakuacja, rz. ewakuować, cz.


809

Proces dostosowywania się migrantów do nowych warunków może przebiegać na różnych płaszczyznach: naturalizacja (331-1), czyli uzyskanie obywatelstwa; absorbcja1 czyli rozpoczęcie aktywności ekonomicznej; asymilacja3, czyli integracja w strukturach społecznych oraz akulturacja2 czyli przyjęcie obyczajów i systemu wartości nowego otoczenia.

* * *

retour à Strona główna | Przedmowa
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne | Opracowanie danych statystyki demograficznej | Rozmieszczenie i struktura ludności | Umieralność i chorobowość | Małżeństwa | Urodzenia | Ruch ludności i reprodukcja ludności | Migracje | Demografia ekonomiczna i społeczna | Indeks
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93