The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience
Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - tłumaczenie drugiego wydania)
22: Różnice pomiędzy wersjami
(Prof. dr Edward Rosset, Komitet nauk demograficznych 1966) |
m (→227) |
||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
<!--'''22'''--> | <!--'''22'''--> | ||
| − | {{ | + | {{Modified_edition_II_pl}} |
| − | |||
{{Summary}} | {{Summary}} | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
| + | == 22 == | ||
=== 220 === | === 220 === | ||
| − | {{TextTerm| | + | Proces pozyskiwania informacji statystycznej z materiałów wtórnych nazywamy {{TextTerm|ekstrakcją|1|220|IndexEntry=ekstrakcja}}. Niezależnie od źródła pochodzenia informacja statystyczna podlega {{TextTerm|obróbce|2|220|IndexEntry=obróbka}}, która może być {{TextTerm|ręczna|3|220}}, {{TextTerm|mechaniczna|4|220}}, {{TextTerm|elektroniczna|5|220}} lub stanowić kombinację tych metod. Obróbka ręczna nie wymaga użycia sprzętu bardziej skomplikowanego niż {{TextTerm|kalkulator|6|220 }}. Obróbka mechaniczna wykorzystuje {{NonRefTerm|maszyny liczące}} ({{RefNumber|22|4|2}}); obróbka elektroniczna to obróbka z wykorzystaniem {{NonRefTerm|komputera}} ({{RefNumber|13|2|2}}*). Niezależnie od sposobu przeprowadzenia, obróbka statystyczna obejmuje {{TextTerm|serię operacji|7|220|IndexEntry=seria operacji }}, takich jak {{TextTerm|edytowanie|8|220}} danych, sprowadzenie ich do odpowiedniego {{NonRefTerm|układu}} ({{RefNumber|13|0|6}}*) oraz {{NonRefTerm|zliczanie}} ({{RefNumber|13|2|2}}) i {{TextTerm|agregowanie|9|220 }}. W zależności od przyjętej metody obróbki danych proces ten może być bardziej lub mniej skomplikowany. |
| − | {{ | + | {{Note|1| {{NoteTerm|Ekstrakcja}}, rz. - {{NoteTerm|ekstrahować}}, cz.}} |
| + | {{Note|2| {{NoteTerm|Obróbka }},rz. - {{NoteTerm|obrabiać}}, cz. Często używa sie pojęć: obróbka informacji lub obróbka danych.}} | ||
| + | {{Note|8| {{NoteTerm|Edytowanie}}, rz. - {{NoteTerm|edytować}}, cz.; proces polegający na sprawdzeniu jakości danych oraz wyłuskaniu i poprawieniu błędów.}} | ||
| + | |||
=== 221 === | === 221 === | ||
| − | + | Praca z wykorzystaniem danych możliwa jest po wcześniejszym {{TextTerm|kodowaniu|1|221|IndexEntry=kodowanie}} {{TextTerm|dokumentu głównego|2|221|IndexEntry=dokument główny}}. {{TextTerm|System kodowania|3|221|OtherIndexEntry=system, kodowanie}} pozwala przypisać odpowiedziom respondentów symbol liczbowy lub alfanumeryczny. Książka kodów zawiera informacje o sposobie kodowania. Kodowanie stosuje się dla ułatwienia agregowania danych i należy je odróżnić od {{TextTerm|klasyfikowania|4|221|IndexEntry=klasyfikowanie }}, które polega na stworzeniu prostej listy pojedynczych kodów, które w każdym {{TextTerm|nagłówku|5|221|IndexEntry=nagłówek}} zawiera jedną lub kilka liczb. Po zakodowaniu danych otrzymujemy {{NonRefTerm|zbiór danych}} ({{RefNumber|21|3|3}}*) który może być czytany elektronicznie. Drugim etapem edytowania jest {{TextTerm|czyszczenie|6|221}} zbioru danych w celu usunięcia błędów poprzez {{TextTerm|sprawdzenie poprawności|7|221 }} oraz {{TextTerm|sprawdzenie spójności|7|221|2}}; sprawdzenia te mogą mieć charakter wewnętrzny w obrębie poszczególnych {{NonRefTerm|jednostek statystycznych}} (patrz {{RefNumber|11|0|1}}) lub też mogą polegać na porównywaniu różnych jednostek. Zidentyfikowane błędy można usuwać automatycznie. | |
| + | {{Note|1| {{NoteTerm|Kod}}, rz. - {{NoteTerm|kodować}}, cz. - {{NoteTerm|kodowanie}}, rz.}} | ||
| + | |||
=== 222 === | === 222 === | ||
| − | + | Wyczyszczone dane nie są najczęściej bezpośrednio analizowane; podlegają one często {{NonRefTerm|grupowaniu}} ({{RefNumber|13|0|7}}) oraz sprowadzeniu do odpowiedniego, najczęściej tabelarycznego {{NonRefTerm|układu}} ({{RefNumber|13|0|6}}*), co prowadzi do uzyskania {{NonRefTerm|tablic statystycznych}} ({{RefNumber|13|1|4}}). Tablice mogą być efektem {{TextTerm|sortowania|1|222}}, mechanicznego lub elektronicznego, polegającego na uporządkowaniu jednostek według określonego kryterium lub zliczeniu jednostek posiadających określone charakterystyki. Wybór elementów lub charakterystyk może odbywać się na podstawie wartości jednej lub kilku zmiennych jakościowych. Niektóre badania można zrobić bez zliczania, prostego lub złożonego, pojedynczego lub powtarzalnego, a obecnie {{NonRefTerm|komputer}} ({{RefNumber|22|5|2}}) pozwala na obliczenia, które byłyby uciążliwe do przeprowadzenia bez jego użycia. Te ułatwienia doprowadziły do rozwoju technik {{TextTerm|analizy danych|3|222|IndexEntry=analiza danych}}. Deterministyczne i stochastyczne {{NonRefTerm|modele}} (patrz {{NonRefTerm|730}}) są często wykorzystywane w takich obliczeniach, podobnie jak {{NonRefTerm|symulacje}} ({{RefNumber|73|0|6}}). | |
| + | {{Note|1| {{NoteTerm|Sortowanie}}, rz. - {{NoteTerm|sortować}}, cz.}} | ||
| + | |||
=== 223 === | === 223 === | ||
| − | + | Etap {{NonRefTerm|przygotowania tabeli}} ({{RefNumber|22|0|9}}) ma na celu dostosowanie otrzymanych wyników do postaci {{TextTerm|list|1|223|IndexEntry=lista}}, {{NonRefTerm|tabel liczbowych}} ({{RefNumber|13|1|4}}) lub {{NonRefTerm|wykresów}} ({{RefNumber|15|5|2}}), w których najczęściej używa się {{TextTerm|statystyk opisowych|2|223|IndexEntry=statystyki opisowe}}. Wykorzystanie {{TextTerm|grafiki komputerowej|3|223|IndexEntry=grafika komputerowa}} oraz {{TextTerm|kartografii komputerowej|3|223|2|IndexEntry=kartografia komputerowa}} daje możliwość stworzenia wielu prezentacji graficznych już na wstępnym etapie. | |
| + | |||
=== 224 === | === 224 === | ||
| − | {{TextTerm| | + | {{NonRefTerm|Obróbka mechaniczna}} ({{RefNumber|22|0|4}}) w ścisłym znaczeniu nie wymaga używania {{TextTerm|sprzętu elektronicznego|1|224|IndexEntry=sprzęt elektroniczny}}, który zastępuje wcześniejsze {{TextTerm|maszyny liczące|2|224|IndexEntry=maszyna licząca}}. Najczęściej informacja jest {{NonRefTerm|kodowana}} ({{RefNumber|22|1|1}}*) na początku, a następnie wprowadzana do {{TextTerm|kart dziurkowanych|3|224|IndexEntry=karta dziurkowana}} poprzez {{TextTerm|dziurkarkę|4|224|IndexEntry=dziurkarka}}. {{TextTerm|Karta sprawdzająca|5|224}} jest używana do sprawdzenia poprawności dziurkowania. Ten rodzaj maszyn nadal jest częstym sposobem wprowadzania danych do komputerów. Użycie innego typu wyposażenia, takiego jak {{TextTerm|sorter|6|224}} (maszyna sortująca karty) czy {{TextTerm|tabulator|7|224}} jest już rzadkie. Współcześnie dane są wprowadzane bezpośrednio na {{NonRefTerm|kasetach magnetycznych}} (patrz {{RefNumber|22|6|4}}) lub {{NonRefTerm|dyskietkach}} (patrz {{RefNumber|22|6|5}}) bez {{NonRefTerm|kart dziurkowanych}}. |
| + | {{Note|3| {{NoteTerm|Karta dziurkowana}} lub {{NoteTerm|karta perforowana}}.}} | ||
| + | {{Note|4| {{NoteTerm|Dziurkarka}} rz.}} | ||
| + | |||
=== 225 === | === 225 === | ||
| − | + | Badania demograficzne zależą w dużym stopniu od {{TextTerm|elektronicznej obróbki danych|1|225|IndexEntry=elektroniczna obróbka danych}} przy użyciu {{TextTerm|komputera|2|225|IndexEntry=komputer}}. Pojęcie {{TextTerm|hardware|3|225}} odnosi się do sprzętu, podczas gdy {{TextTerm|software|4|225}} pozwala {{TextTerm|użytkownikowi|5|225|IndexEntry=użytkownik}} korzystać z komputera. {{TextTerm|Specjaliści w zakresie komputerów|6|225|IndexEntry=specjalista w zakresie komputerów}} to {{TextTerm|programiści|7|225|IndexEntry=programista}}, którzy piszą {{TextTerm|programy|8|225|IndexEntry=program}} wspierani przez {{TextTerm|analityków systemów|9|225|IndexEntry=analityk systemów }}. | |
| + | |||
| + | |||
| + | === 226 === | ||
| + | |||
| + | Na {{NonRefTerm|hardware}} ({{RefNumber|22|5|3}}) składają się {{NonRefTerm|komputer}} ({{RefNumber|22|5|2}}) zawierający jedną lub więcej {{TextTerm|centralnych jednostek przetwarzania|1|226|IndexEntry=centralna jednostka przetwarzania}}, {{TextTerm|pamięć centralna|2|226}}, jeden lub więcej {{TextTerm|czytników danych zewnętrznych|3|226|IndexEntry=czytnik danych zewnętrznych}}, które używają {{TextTerm|taśm magnetycznych|4|226|IndexEntry=taśma magnetyczna}} lub {{TextTerm|dyskietek|5|226|IndexEntry=dyskietka}} oraz zbiór {{TextTerm|urządzeń peryferyjnych|6|226|IndexEntry=urządzenie peryferyjne}}. Z kolei na {{NonRefTerm|software}} ({{RefNumber|22|5|4}}) składa się {{TextTerm|system operacyjny|7|226}}, którego zadaniem jest efektywnie zarządzać dostępnymi {{TextTerm|ułatwieniami|8|226|IndexEntry=ułatwienie}} dla {{NonRefTerm|użytkowników}} ({{RefNumber|22|5|5}}) korzystających z {{TextTerm|programów|9|226|IndexEntry=program}} przeznaczonych do rozwiązywania problemów. | ||
| + | |||
| + | |||
| + | === 227 === | ||
| + | |||
| + | {{NonRefTerm|Użytkownik}} ({{RefNumber|22|5|5}}) może rozwiązywać problemy poprzez pisanie własnego {{NonRefTerm|programu}} ({{RefNumber|22|5|8}}) w ogólnym {{TextTerm|języku programowania|1|227|IndexEntry=język programowania}}, takim jak Fortran, Cobol, Basic lub Algol, lub w szczególnym języku, przeznaczonym do stosowania w określonym {{NonRefTerm|programie funkcyjnym}} ({{RefNumber|22|6|9}}) znajdującym się w {{NonRefTerm|centralnej pamięci}} ({{RefNumber|22|6|2}}) komputera, takim jak {{TextTerm|podstawowy system zarządzania danymi|2|227}} używany do stworzenia i utrzymywania {{TextTerm|banku danych|2|227|2|IndexEntry=bank danych}}, {{TextTerm|program obróbki badania|3|227}} lub {{TextTerm|pakiet statystyczny|4|227}}. | ||
| + | {{Note|1| Poza wymienionymi {{NonRefTerm|językami programowania}} także inne rodzaje języków mogą być używane do zarządzania {{NonRefTerm|systemem operacyjnym}}.}} | ||
| + | |||
| + | === 228 === | ||
| + | |||
| + | Każda informacja przetwarzana w {{NonRefTerm|komputerze}} ({{RefNumber|22|5|2}}) przechodzi przez trzy etapy. Po pierwsze, {{TextTerm|wprowadzenie danych|1|228}}, które może być wykonane z użyciem {{NonRefTerm|kart dziurkowanych}} ({{RefNumber|22|4|3}}*) lub przez użycie np. {{NonRefTerm|klawiatury}} ({{RefNumber|22|7|8}}). Dane, które zostały już wprowadzone do komputera, mogą być dostępne z {{NonRefTerm|pamięci centralnej}} ({{RefNumber|22|6|2}}) lub z {{NonRefTerm|pamięci przenośnych}} ({{RefNumber|22|6|3}}) i są wykorzystywane jako {{NonRefTerm|dane wejściowe}}. Drugi etap - {{NonRefTerm|obróbka}} ({{RefNumber|22|0|2}}), podzielony jest na dwa główne rodzaje: {{TextTerm|obróbka numeryczna|4|228}} oraz {{TextTerm|obróbka nienumeryczna|5|228}}. Statystyczne lub arytmetyczne wyliczenia są zazwyczaj działaniami z tej pierwszej kategorii, podczas gdy dostosowywanie danych należy do tej drugiej. W trzeciej fazie, zwanej także fazą wyjścia, {{TextTerm|wyniki|6|228|IndexEntry=wynik}} mogą być wyświetlone lub {{NonRefTerm|wydrukowane}} ({{RefNumber|22|7|6}}), ale też zachowane w pliku {{NonRefTerm|pamięci zewnętrznej}} ({{RefNumber|22|6|3}}) do użycia w dalszych analizach. Wyniki mogą również być otrzymane poprzez użycie {{TextTerm|plotera|7|228|IndexEntry=ploter}}, gdy chcemy je otrzymać w formie wykresu. | ||
==<center><font size=12>* * * </font></center>== | ==<center><font size=12>* * * </font></center>== | ||
Aktualna wersja na dzień 11:45, 12 paź 2010
|
|
22
220
Proces pozyskiwania informacji statystycznej z materiałów wtórnych nazywamy ekstrakcją1. Niezależnie od źródła pochodzenia informacja statystyczna podlega obróbce2, która może być ręczna3, mechaniczna4, elektroniczna5 lub stanowić kombinację tych metod. Obróbka ręczna nie wymaga użycia sprzętu bardziej skomplikowanego niż kalkulator6. Obróbka mechaniczna wykorzystuje maszyny liczące (224-2); obróbka elektroniczna to obróbka z wykorzystaniem komputera (132-2*). Niezależnie od sposobu przeprowadzenia, obróbka statystyczna obejmuje serię operacji7, takich jak edytowanie8 danych, sprowadzenie ich do odpowiedniego układu (130-6*) oraz zliczanie (132-2) i agregowanie9. W zależności od przyjętej metody obróbki danych proces ten może być bardziej lub mniej skomplikowany.
- 1. Ekstrakcja, rz. - ekstrahować, cz.
- 2. Obróbka ,rz. - obrabiać, cz. Często używa sie pojęć: obróbka informacji lub obróbka danych.
- 8. Edytowanie, rz. - edytować, cz.; proces polegający na sprawdzeniu jakości danych oraz wyłuskaniu i poprawieniu błędów.
221
Praca z wykorzystaniem danych możliwa jest po wcześniejszym kodowaniu1 dokumentu głównego2. System kodowania3 pozwala przypisać odpowiedziom respondentów symbol liczbowy lub alfanumeryczny. Książka kodów zawiera informacje o sposobie kodowania. Kodowanie stosuje się dla ułatwienia agregowania danych i należy je odróżnić od klasyfikowania4, które polega na stworzeniu prostej listy pojedynczych kodów, które w każdym nagłówku5 zawiera jedną lub kilka liczb. Po zakodowaniu danych otrzymujemy zbiór danych (213-3*) który może być czytany elektronicznie. Drugim etapem edytowania jest czyszczenie6 zbioru danych w celu usunięcia błędów poprzez sprawdzenie poprawności7 oraz sprawdzenie spójności7; sprawdzenia te mogą mieć charakter wewnętrzny w obrębie poszczególnych jednostek statystycznych (patrz 110-1) lub też mogą polegać na porównywaniu różnych jednostek. Zidentyfikowane błędy można usuwać automatycznie.
- 1. Kod, rz. - kodować, cz. - kodowanie, rz.
222
Wyczyszczone dane nie są najczęściej bezpośrednio analizowane; podlegają one często grupowaniu (130-7) oraz sprowadzeniu do odpowiedniego, najczęściej tabelarycznego układu (130-6*), co prowadzi do uzyskania tablic statystycznych (131-4). Tablice mogą być efektem sortowania1, mechanicznego lub elektronicznego, polegającego na uporządkowaniu jednostek według określonego kryterium lub zliczeniu jednostek posiadających określone charakterystyki. Wybór elementów lub charakterystyk może odbywać się na podstawie wartości jednej lub kilku zmiennych jakościowych. Niektóre badania można zrobić bez zliczania, prostego lub złożonego, pojedynczego lub powtarzalnego, a obecnie komputer (225-2) pozwala na obliczenia, które byłyby uciążliwe do przeprowadzenia bez jego użycia. Te ułatwienia doprowadziły do rozwoju technik analizy danych3. Deterministyczne i stochastyczne modele (patrz 730) są często wykorzystywane w takich obliczeniach, podobnie jak symulacje (730-6).
- 1. Sortowanie, rz. - sortować, cz.
223
Etap przygotowania tabeli (220-9) ma na celu dostosowanie otrzymanych wyników do postaci list1, tabel liczbowych (131-4) lub wykresów (155-2), w których najczęściej używa się statystyk opisowych2. Wykorzystanie grafiki komputerowej3 oraz kartografii komputerowej3 daje możliwość stworzenia wielu prezentacji graficznych już na wstępnym etapie.
224
Obróbka mechaniczna (220-4) w ścisłym znaczeniu nie wymaga używania sprzętu elektronicznego1, który zastępuje wcześniejsze maszyny liczące2. Najczęściej informacja jest kodowana (221-1*) na początku, a następnie wprowadzana do kart dziurkowanych3 poprzez dziurkarkę4. Karta sprawdzająca5 jest używana do sprawdzenia poprawności dziurkowania. Ten rodzaj maszyn nadal jest częstym sposobem wprowadzania danych do komputerów. Użycie innego typu wyposażenia, takiego jak sorter6 (maszyna sortująca karty) czy tabulator7 jest już rzadkie. Współcześnie dane są wprowadzane bezpośrednio na kasetach magnetycznych (patrz 226-4) lub dyskietkach (patrz 226-5) bez kart dziurkowanych.
- 3. Karta dziurkowana lub karta perforowana.
- 4. Dziurkarka rz.
225
Badania demograficzne zależą w dużym stopniu od elektronicznej obróbki danych1 przy użyciu komputera2. Pojęcie hardware3 odnosi się do sprzętu, podczas gdy software4 pozwala użytkownikowi5 korzystać z komputera. Specjaliści w zakresie komputerów6 to programiści7, którzy piszą programy8 wspierani przez analityków systemów9.
226
Na hardware (225-3) składają się komputer (225-2) zawierający jedną lub więcej centralnych jednostek przetwarzania1, pamięć centralna2, jeden lub więcej czytników danych zewnętrznych3, które używają taśm magnetycznych4 lub dyskietek5 oraz zbiór urządzeń peryferyjnych6. Z kolei na software (225-4) składa się system operacyjny7, którego zadaniem jest efektywnie zarządzać dostępnymi ułatwieniami8 dla użytkowników (225-5) korzystających z programów9 przeznaczonych do rozwiązywania problemów.
227
Użytkownik (225-5) może rozwiązywać problemy poprzez pisanie własnego programu (225-8) w ogólnym języku programowania1, takim jak Fortran, Cobol, Basic lub Algol, lub w szczególnym języku, przeznaczonym do stosowania w określonym programie funkcyjnym (226-9) znajdującym się w centralnej pamięci (226-2) komputera, takim jak podstawowy system zarządzania danymi2 używany do stworzenia i utrzymywania banku danych2, program obróbki badania3 lub pakiet statystyczny4.
- 1. Poza wymienionymi językami programowania także inne rodzaje języków mogą być używane do zarządzania systemem operacyjnym.
228
Każda informacja przetwarzana w komputerze (225-2) przechodzi przez trzy etapy. Po pierwsze, wprowadzenie danych1, które może być wykonane z użyciem kart dziurkowanych (224-3*) lub przez użycie np. klawiatury (227-8). Dane, które zostały już wprowadzone do komputera, mogą być dostępne z pamięci centralnej (226-2) lub z pamięci przenośnych (226-3) i są wykorzystywane jako dane wejściowe. Drugi etap - obróbka (220-2), podzielony jest na dwa główne rodzaje: obróbka numeryczna4 oraz obróbka nienumeryczna5. Statystyczne lub arytmetyczne wyliczenia są zazwyczaj działaniami z tej pierwszej kategorii, podczas gdy dostosowywanie danych należy do tej drugiej. W trzeciej fazie, zwanej także fazą wyjścia, wyniki6 mogą być wyświetlone lub wydrukowane (227-6), ale też zachowane w pliku pamięci zewnętrznej (226-3) do użycia w dalszych analizach. Wyniki mogą również być otrzymane poprzez użycie plotera7, gdy chcemy je otrzymać w formie wykresu.
* * *
|
