The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience

Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - tłumaczenie drugiego wydania)

51: Różnice pomiędzy wersjami

Z Demopædia
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Prof. dr Edward Rosset, Komitet nauk demograficznych 1966)
 
m (51)
 
(Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 +
<!--'''51'''-->
  
<!--'''51'''-->
+
{{Modified_edition_II_pl}}
{{CurrentStatus}}
 
{{Unmodified edition I}}
 
 
{{Summary}}
 
{{Summary}}
 +
 
__NOTOC__
 
__NOTOC__
 +
== 51 ==
  
  
 
=== 510 ===
 
=== 510 ===
  
{{TextTerm|Rozwiązanie małżeństwa|1|510|OtherIndexEntry=małzenstwa rozwiązanie}} (por. {{RefNumber|50|1|-2}}) polega w zasadzie na zerwaniu wszystkich więzów prawnych wypływających z małżeństwa ({{RefNumber|50|1|-5}}). Rozwiązanie małżeństwa usuwa w szczególności przeszkody, jakie istnienie małżeństwa mogłoby stawiać zawarciu nowego związku formalnego (por. {{RefNumber|50|2|-3}}). Rozwiązanie małżeństwa może nastąpić wskutek zgonu jednego z małżonków ({{RefNumber|50|1|-5}}); małżonek pozostały przy życiu nazywa się {{TextTerm|wdowcem|2|510|IndexEntry=wdowiec}} lub {{TextTerm|wdową|3|510|IndexEntry=wdowa}}, zależnie od płci. O osobach {{TextTerm|owdowiałych|4|510|IndexEntry=owdowiali}} mówi się, że żyją w stanie {{TextTerm|wdowieństwa|5|510|IndexEntry=wdowieństwo}}.
+
Zamknięcie {{TextTerm|związku małżeńskiego|1|510|IndexEntry=związek małżeński}} stanowi {{TextTerm|rozwiązanie małżeństwa|3|510|OtherIndexEntry=małżeństwo, rozwiązanie}} polegające na zerwaniu więzi prawnych wypływających z małżeństwa. Rozwiązanie małżeństwa usuwa w szczególności przeszkody, jakie istnienie małżeństwa mogłoby stawiać zawarciu nowego związku formalnego. W przypadku, gdy ustanie małżeństwa jest następstwem zgonu jednego z małżonków, małżonek pozostały przy życiu nazywa się (w zależności od płci) {{TextTerm|wdowcem|4|510|IndexEntry=wdowiec}} lub {{TextTerm|wdową|5|510|IndexEntry=wdowa}}, a o {{TextTerm|osobach owdowiałych|6|510|IndexEntry=osoba owdowiała|OtherIndexEntry=osoba, owdowiała}} mówi się, że żyją w stanie {{TextTerm|wdowieństwa|7|510|IndexEntry=wdowieństwo}}.
{{Note|1| {{NoteTerm|Małżeństwo rozwiązane}} — związek formalny ({{RefNumber|50|1|-2}}) rozwiązany przez owdowienie lub rozwód ({{RefNumber|51|1|-1}}).}}
+
 
{{Note|5| Niektóre społeczeństwa nie uznają powtórnych małżeństw wdów. W niektórych krajach wymagany jest pewien {{NoteTerm|okres wdowieństwa}}, wynoszący np. 300 dni od zgonu małżonka, aby uniknąć wątpliwości co do ojcostwa ({{RefNumber|11|4|-6}}) dzieci pośmiertnych.}}
 
  
 
=== 511 ===
 
=== 511 ===
  
W tych krajach, gdzie istnieją {{TextTerm|rozwody|1|511}}, rozwiązanie małżeństwa może nastąpić przez {{TextTerm|orzeczenie rozwodu|2|511|OtherIndexEntry=rozwodu orzeczenie}} dla jednego z małżonków. W niektórych krajach jeden z małżonków ({{RefNumber|50|1|-5}}) może się {{TextTerm|wyrzec|3|511|IndexEntry=wyrzeczenie się (małżonka)}} drugiego. Osoby {{TextTerm|rozwiedzione|4|511|IndexEntry=rozwiedzione (osoby)}}, których małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód, nazywają się zależnie od płci {{TextTerm|rozwodnikami|5|511|IndexEntry=rozwodnik}} lub {{TextTerm|rozwódkami|6|511|IndexEntry=rozwódka}}.
+
W tych krajach, w których funkcjonuje instytucja {{TextTerm|rozwodu|1|511|IndexEntry=rozwód}}, małżeństwo może zostać rozwiązane przez {{TextTerm|orzeczenie rozwodu|2|511|OtherIndexEntry=rozwód, orzeczenie}}. W niektórych systemach prawnych dopuszcza się również {{TextTerm|wyrzeczenie się|3|511}} małżonka. Osoby, których małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód, nazywają się zależnie od płci {{TextTerm|rozwódkami|6|511|IndexEntry=rozwódka}} lub {{TextTerm|rozwodnikami|5|511|IndexEntry=rozwodnik}}.
 +
 
  
 
=== 512 ===
 
=== 512 ===
  
W wielu krajach, między innymi w niektórych krajach, gdzie prawo przestrzega zasady {{TextTerm|nierozerwalności małżeństwa|1|512|IndexEntry=nierozerwalność małżeństwa|OtherIndexEntry=małżeństwa nierozerwalność}}, może jednak istnieć {{TextTerm|separacja prawna|2|512|OtherIndexEntry=prawna separacja}}, która pozwala rozluźnić więzy prawne między małżonkami ({{RefNumber|50|1|-5}}), zwalniając ich w szczególności z obowiązku {{TextTerm|wspólnego zamieszkiwania|3|512|IndexEntry=wspólne zamieszkanie (małżonków)|OtherIndexEntry=zamieszkanie wspólne}}. Osoby, których małżeństwo zostało rozwiązane przez separację nazywa się {{TextTerm|separowanymi|4|512|IndexEntry=separowani|OtherIndexEntry=prawnie separowani}}. Rozwiązanie małżeństwa przez {{TextTerm|separację de facto|5|512|IndexEntry=separacja de facto}} lub {{TextTerm|porzucenie|6|512|IndexEntry=porzucenie (małżonka)}} jednego małżonka przez drugiego nie jest rzadkie w niektórych krajach. Tego rodzaju separowanych należy odróżnić od {{TextTerm|separowanych prawnie|4|512|2|IndexEntry=separowani prawnie}}. Małżeństwa, w których małżonkowie już nie zamieszkują wspólnie, ale które nie zostały prawnie rozwiązane, nazywa się {{TextTerm|małżeństwami rozłączonymi|7|512|IndexEntry=małzenstwa rozłączone|OtherIndexEntry=rozłączone małżeństwa}}.
+
W niektórych krajach prawo stoi na straży {{TextTerm|nierozerwalności małżeństwa|1|512|IndexEntry=nierozerwalnosć małżenstwa |OtherIndexEntry=małżeństwo nierozerwalność}} i nie dopuszcza się {{NonRefTerm|rozwodów}} ({{RefNumber|51|1|1}}). Jedynie śmierć jednego z {{NonRefTerm|małżonków}} ({{RefNumber|50|1|5}}) może doprowadzić do {{NonRefTerm|ustania małżeństwa}} ({{RefNumber|51|0|3}}). Jednak niezależnie od systemu prawnego istnieje instytucja {{TextTerm|separacji|2|512|IndexEntry=separacja}}, która pozwala rozluźnić więzy prawne między małżonkami, zwalniając ich w szczególności z obowiązku wspólnego zamieszkiwania, nie dając jednak prawa do zawarcia nowego małżeństwa. Obok {{TextTerm|separacji prawnej|5|512|IndexEntry=separacja prawna|OtherIndexEntry=separacja, prawny}} występuje {{TextTerm|separacja faktyczna|3|512|OtherIndexEntry=separacja, faktyczna}}, czyli porzucenie jednego małżonka przez drugiego. Tego rodzaju separowanych należy odróżnić od separowanych prawnie. Osoby, w stosunku do których orzeczono separację nazywa się {{TextTerm|separowanymi|6|512|IndexEntry=separowany}}. Małżeństwa, w których małżonkowie już nie zamieszkują wspólnie, ale które nie zostały prawnie rozwiązane, nazywa się {{TextTerm|małżeństwami rozbitymi|7|512|IndexEntry=małżeństwo rozbite|OtherIndexEntry=małżeństwo, rozbite}}.
 +
 
  
 
=== 513 ===
 
=== 513 ===
  
{{TextTerm|Unieważnienie małżeństwa|1|513|OtherIndexEntry=małzenstwa unieważnienie}} następuje z wyroku stwierdzającego, że chociaż odbyła się ceremonia ślubna, to jednak nie było {{TextTerm|ważnego małżeństwa|2|513|IndexEntry=ważne małżeństwo|OtherIndexEntry=małżeństwo ważne}}. Chociaż prawnie małżeństwo nie ulega rozwiązaniu przez separację de facto ({{RefNumber|51|2|-5}}), to jednak jako {{TextTerm|małżeństwa rozwiązane|3|513|IndexEntry=małżeństwo rozwiązane|OtherIndexEntry=rozwiązane małżeństwo}} rozumie się często wszelkie przypadki zakończenia związku małżeńskiego ({{RefNumber|50|1|-3}}), zarówno przez zgon (por. 510), rozwód ({{RefNumber|51|1|-1}}), separację prawną ({{RefNumber|51|2|-2}}) lub faktyczną (por. {{RefNumber|51|2|-5}}), jak też przez unieważnienie małżeństwa.
+
{{TextTerm|Unieważnienie małżeństwa|1|513|OtherIndexEntry=małżeństwo, unieważnienie}} następuje w drodze wyroku sądu stwierdzającego wady złożenia oświadczeń woli o wstąpieniu w związek małżeński - małżeństwo nie jest wtedy {{TextTerm|ważne|2|513|IndexEntry=ważny}}. Mimo, iż małżeństwo takie z punktu widzenia prawa nie istniało, małżeństwa unieważnione ujmuje się często w statystykach jako {{TextTerm|małżeństwa zakończone|3|513|IndexEntry=małżeństwo zakończone|OtherIndexEntry=małżeństwo, zakończone}}.
 +
 
  
 
=== 514 ===
 
=== 514 ===
  
{{TextTerm|Ludność zdolna do małżeństwa|1|514}} składa się z ogółu osób odpowiadających warunkom prawnym lub zwyczajowym wymaganym dla zawarcia małżeństwa ({{RefNumber|50|1|-4}}); osoby nie spełniające tych warunków stanowią {{TextTerm|ludność niezdolną do małżeństwa|2|514|IndexEntry=ludność niezdolna do małżeństwa}}. Osoby owdowiałe lub rozwiedzione mogą wstąpić w nowy związek małżeński; w związku z tym rozróżnia się pierwsze {{TextTerm|małżeństwa|3|514|IndexEntry=małżeństwa pierwsze|OtherIndexEntry=pierwsze małżeństwa}} i {{TextTerm|małżeństwa dalsze|4|514|OtherIndexEntry=dalsze małżeństwa}}, które czasami nazywa się {{TextTerm|małżeństwami powtórnymi|4|514|2|IndexEntry=małzenstwa powtórne|OtherIndexEntry=powtórne małżeństwa}}. {{TextTerm|Kolejność małżeństwa|5|514|OtherIndexEntry=małżeństwa kolejność}} może być różna dla obu małżonków ({{RefNumber|50|1|-5}}), wobec czego termin „pierwsze małżeństwo” jest wieloznaczny, jeżeli nie ustali się z góry czy dotyczy męża, żony, czy obojga małżonków. Niektórzy demografowie stosują termin „pierwsze małżeństwo” tylko do małżeństwa między kawalerem ({{RefNumber|51|5|-3}}) i panną ({{RefNumber|51|5|-4}}).
+
Z prawnego punktu widzenia każda osoba spełniająca warunki ustanowione prawem lub zwyczajem do zawarcia małżeństwa jest {{TextTerm|zdolna do małżeństwa|1|514|IndexEntry=osoba zdolna do małżeństwa}}, a {{TextTerm|ludność zdolna do małżeństwa|2|514|OtherIndexEntry=ludność, zdolna do małżeństwa}} składa się właśnie z takich osób. Z kolei {{TextTerm|ludność niezdolna do małżeństwa|3|514|OtherIndexEntry=ludność, niezdolna do małżeństwa}} złożona jest z tych, którzy nie mogą zawrzeć związku małżeńskiego według prawa lub obyczaju. {{TextTerm|Rynek małżeński|4|514|OtherIndexEntry=rynek, małżeński}} to zbiorowość w której dokonuje się {{TextTerm|dobór matrymonialny|6|514 }}. Do grupy {{TextTerm|kandydatów do małżeństwa|7|514|IndexEntry=kandydat do małżeństwa|OtherIndexEntry=małżeństwo, kandydat}} włącza się wyłącznie tych, którzy nie wypadli, choćby czasowo, np. ze względu na zdrowie lub inne okoliczności, z rynku małżeńskiego. Owdowiałe lub rozwiedzione osoby mogą zawrzeć nowe małżeństwo. Rozróżnia się  {{TextTerm|pierwsze małżeństwo|8|514|OtherIndexEntry=małżeństwo, pierwsze}} oraz {{TextTerm| kolejne małżeństwo|9|514|OtherIndexEntry=małżeństwo, kolejne}}. Ponieważ {{TextTerm|kolejność małżeństwa|10|514 }} może być różna dla każdego z małżonków, pojęcie "pierwsze małżeństwo" jest niejednoznaczne, chyba że odnosi się konkretnie do {{NonRefTerm|pana młodego}} ({{RefNumber|50|1|6}}*) lub do {{NonRefTerm|panny młodej}} ({{RefNumber|50|1|7}}*) lub też do obu stron; jeśli nie jest to zaznaczone inaczej, rozumie się tutaj małżeństwo między kawalerem ({{RefNumber|51|5|3}}) i panną({{RefNumber|51|5|4}}).
 +
 
  
 
=== 515 ===
 
=== 515 ===
  
Ludność można podzielić na grupy według {{TextTerm|stanu cywilnego|1|515|IndexEntry=stan cywilny|OtherIndexEntry=cywilny stan}} Osoby {{TextTerm|wolne|2|515|IndexEntry=osoby wolne|OtherIndexEntry=wolne (osoby)}}, o których mówi się czasami jako o {{TextTerm|nieżonatych|2|515|2|IndexEntry=nieżonaci}} i {{TextTerm|niezamężnych|2|515|3|IndexEntry=niezamężne (osoby)}} a więc {{TextTerm|kawalerowie|3|515}} i {{TextTerm|panny|4|515}} — są to osoby, które nigdy nie zawierały jeszcze związków małżeńskich. Grupa osób w {{TextTerm|stanie małżeńskim|5|515|IndexEntry=stan małżeński|OtherIndexEntry=małżeński stan}}, {{TextTerm|żonatych|6|515|IndexEntry=żonaci}} i {{TextTerm|mężatki|7|515}}, składa się z tych osób, które zawarły związki małżeńskie i których związki nie uległy rozwiązaniu ({{RefNumber|51|0|-1}}). O wszystkich osobach poza osobami wolnymi mówimy, że są to {{TextTerm|osoby spoza grupy wolnych|8|515}}.
+
Z uwagi na {{TextTerm|stan cywilny|1|515|OtherIndexEntry=stan, cywilny}} wyróżnia się: {{TextTerm|kawalerów|3|515|IndexEntry=kawaler}} i {{TextTerm|panny|4|515|IndexEntry=panna}}, a wiec osoby które {{TextTerm|nigdy nie wstąpiły w związek małżeński|2|515}}, a także {{TextTerm|osoby, które były lub są w związku małżeńskim |8|515|IndexEntry=osoba które była lub jest w związku małżeńskim |OtherIndexEntry=osoba, związek małżeński}} tj. osoby rozwiedzione i owdowiałe oraz {{TextTerm|żonatych|6|515|IndexEntry=żonaty}}i {{TextTerm|mężatki|7|515|IndexEntry=mężatka}}.
  
 
==<center><font size=12>* * * </font></center>==
 
==<center><font size=12>* * * </font></center>==

Aktualna wersja na dzień 23:22, 10 paź 2010


Ta strona została zaktualizowana i przedstawia dosłowne tłumaczenie angielskiej wersji drugiego wydania Wielojęzycznego słownika demograficznego
retour à Strona główna | Przedmowa
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne | Opracowanie danych statystyki demograficznej | Rozmieszczenie i struktura ludności | Umieralność i chorobowość | Małżeństwa | Urodzenia | Ruch ludności i reprodukcja ludności | Migracje | Demografia ekonomiczna i społeczna | Indeks
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93


51

510

Zamknięcie związku małżeńskiego1 stanowi rozwiązanie małżeństwa3 polegające na zerwaniu więzi prawnych wypływających z małżeństwa. Rozwiązanie małżeństwa usuwa w szczególności przeszkody, jakie istnienie małżeństwa mogłoby stawiać zawarciu nowego związku formalnego. W przypadku, gdy ustanie małżeństwa jest następstwem zgonu jednego z małżonków, małżonek pozostały przy życiu nazywa się (w zależności od płci) wdowcem4 lub wdową5, a o osobach owdowiałych6 mówi się, że żyją w stanie wdowieństwa7.


511

W tych krajach, w których funkcjonuje instytucja rozwodu1, małżeństwo może zostać rozwiązane przez orzeczenie rozwodu2. W niektórych systemach prawnych dopuszcza się również wyrzeczenie się3 małżonka. Osoby, których małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód, nazywają się zależnie od płci rozwódkami6 lub rozwodnikami5.


512

W niektórych krajach prawo stoi na straży nierozerwalności małżeństwa1 i nie dopuszcza się rozwodów (511-1). Jedynie śmierć jednego z małżonków (501-5) może doprowadzić do ustania małżeństwa (510-3). Jednak niezależnie od systemu prawnego istnieje instytucja separacji2, która pozwala rozluźnić więzy prawne między małżonkami, zwalniając ich w szczególności z obowiązku wspólnego zamieszkiwania, nie dając jednak prawa do zawarcia nowego małżeństwa. Obok separacji prawnej5 występuje separacja faktyczna3, czyli porzucenie jednego małżonka przez drugiego. Tego rodzaju separowanych należy odróżnić od separowanych prawnie. Osoby, w stosunku do których orzeczono separację nazywa się separowanymi6. Małżeństwa, w których małżonkowie już nie zamieszkują wspólnie, ale które nie zostały prawnie rozwiązane, nazywa się małżeństwami rozbitymi7.


513

Unieważnienie małżeństwa1 następuje w drodze wyroku sądu stwierdzającego wady złożenia oświadczeń woli o wstąpieniu w związek małżeński - małżeństwo nie jest wtedy ważne2. Mimo, iż małżeństwo takie z punktu widzenia prawa nie istniało, małżeństwa unieważnione ujmuje się często w statystykach jako małżeństwa zakończone3.


514

Z prawnego punktu widzenia każda osoba spełniająca warunki ustanowione prawem lub zwyczajem do zawarcia małżeństwa jest zdolna do małżeństwa1, a ludność zdolna do małżeństwa2 składa się właśnie z takich osób. Z kolei ludność niezdolna do małżeństwa3 złożona jest z tych, którzy nie mogą zawrzeć związku małżeńskiego według prawa lub obyczaju. Rynek małżeński4 to zbiorowość w której dokonuje się dobór matrymonialny6. Do grupy kandydatów do małżeństwa7 włącza się wyłącznie tych, którzy nie wypadli, choćby czasowo, np. ze względu na zdrowie lub inne okoliczności, z rynku małżeńskiego. Owdowiałe lub rozwiedzione osoby mogą zawrzeć nowe małżeństwo. Rozróżnia się pierwsze małżeństwo8 oraz kolejne małżeństwo9. Ponieważ kolejność małżeństwa10 może być różna dla każdego z małżonków, pojęcie "pierwsze małżeństwo" jest niejednoznaczne, chyba że odnosi się konkretnie do pana młodego (501-6*) lub do panny młodej (501-7*) lub też do obu stron; jeśli nie jest to zaznaczone inaczej, rozumie się tutaj małżeństwo między kawalerem (515-3) i panną(515-4).


515

Z uwagi na stan cywilny1 wyróżnia się: kawalerów3 i panny4, a wiec osoby które nigdy nie wstąpiły w związek małżeński2, a także osoby, które były lub są w związku małżeńskim 8 tj. osoby rozwiedzione i owdowiałe oraz żonatych6i mężatki7.

* * *

retour à Strona główna | Przedmowa
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne | Opracowanie danych statystyki demograficznej | Rozmieszczenie i struktura ludności | Umieralność i chorobowość | Małżeństwa | Urodzenia | Ruch ludności i reprodukcja ludności | Migracje | Demografia ekonomiczna i społeczna | Indeks
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93