Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - tłumaczenie drugiego wydania)

Ostrzeżenie: Ta strona nie została jeszcze ostatecznie zweryfikowana. Tak długo jak niniejszy napis jest widoczny, należy traktować treści za tymczasowe, robocze. W sprawie szczegółów proszę przejść na stronę dyskusji związanej z tą stroną.

Ta strona nie została jeszcze zaktualizowana i przedstawia pierwsze wydanie Wielojęzycznego słownika demograficznego W przypadku modyfikacji strony, proszę usunąć to ostrzeżenie.

910

Eugenika¹ jest dyscypliną, której przedmiotem jest poszukiwanie i wprowadzanie w życie metod zmierzających do ulepszenia jakościowego ludności poprzez działanie dziedziczności², tzn. przy wykorzystaniu właściwości jednostek polegającej na przekazywaniu niektórych cech swoim dzieciom. To przekazywanie odbywa się za pośrednictwem genów³, które dzieci dziedziczą po swoich rodzicach. Nauka zajmująca się przenoszeniem genów i cech, których są one nosicielami, nazywa się genetyką⁴ (por. 103--4).

911

Usiłowano rozróżniać cechy dziedziczne¹, które mogą być przekazywane przez dziedziczenie, i cechy nabyte², które nie przenoszą się w taki sposób. Obecnie uważa się, że różnica między tymi dwoma rodzajami cech jest tylko względna, ponieważ większość cech fenotypicznych³, tzn. cech, jakie się obserwuje, wynika z wzajemnego oddziaływania czynników genotypicznych⁴, tj. przekazanych za pośrednictwem genów (910--3), i czynników otoczenia. Dominującymi⁵ genami nazywa się te, których obecność przejawia się u wszystkich jednostek będących ich nosicielami, a recesywnymi⁶ — geny, które nie posiadają tej właściwości. Cechą letalną⁷ nazywa się cechę pociągającą za sobą przedwczesną śmierć produktu poczęcia (602--6), który zazwyczaj nie jest donoszony (por. 605--1). Geny podlegają czasem nagłym i przypadkowym zmianom, zwanym mutacjami⁸. Panmiksja⁹ jest to tworzenie się związków (501--3) niezależnie od wszelkiej przynależności do grup genetycznych.

912

W polityce eugenicznej rozróżnia sią czasem eugenikę pozytywną¹, mającą na celu zwiększanie liczby osób, o których się uważa, że mają cechy pożądane, i eugenikę negatywną², zmierzającą do ograniczenia reprodukcji osób, które mogłyby przekazać cechy niepożądane, czyli dziedziczne upośledzenia³. Poświęcono wiele uwagi sprawie sterylizacji eugenicznej⁴, tzn. sterylizacji osób, które mogłyby przekazać swojemu potomstwu cechy niepożądane. Przeciwstawiano się takim metodom zarówno ze względów moralnych, jak też z powodu stosunkowo niewielkiej skuteczności w zmniejszaniu częstości genów recesywnych (911--6). Spośród proponowanych środków można wymienić badania przedślubne⁵; ma to na celu poinformowanie osób zamierzających wstąpić w związki małżeńskie o prawdopodobnej jakości ich potomstwa i zapobieżenie małżeństwom dysgenicznym⁶, tj. takim, które mogłyby wydać na świat potomstwo upośledzone.