The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience
Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - tłumaczenie drugiego wydania)
33: Różnice pomiędzy wersjami
Z Demopædia
(Prof. dr Edward Rosset, Komitet nauk demograficznych 1966) |
(Prof. dr Edward Rosset, Komitet nauk demograficznych 1966) |
||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
{{Summary}} | {{Summary}} | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
| + | == 33 == | ||
=== 330 === | === 330 === | ||
| − | Mieszkańców kraju można podzielić na {{TextTerm|obywateli|1|330|IndexEntry=obywatele}} danego państwa i {{TextTerm|obcokrajowców|2|330|IndexEntry=obcokrajowcy}}, którzy mogą być obywatelami innego państwa lub osobami {{TextTerm|nie posiadającymi obywatelstwa|3|330|IndexEntry=obywatelstwa nieposiadający}} żadnego kraju. Słowo {{TextTerm|narodowość|4|330|OtherIndexEntry=narodowość polityczna}} jest czasami używane jako synonim obywatelstwa; wynika stąd potrzeba rozróżnienia {{TextTerm|narodowości politycznej|4|330|2|IndexEntry=polityczna narodowość}} i {{TextTerm|narodowości etnicznej|5|330|IndexEntry=narodowość etniczna | + | Mieszkańców kraju można podzielić na {{TextTerm|obywateli|1|330|IndexEntry=obywatele}} danego państwa i {{TextTerm|obcokrajowców|2|330|IndexEntry=obcokrajowcy}}, którzy mogą być obywatelami innego państwa lub osobami {{TextTerm|nie posiadającymi obywatelstwa|3|330|IndexEntry=obywatelstwa nieposiadający}} żadnego kraju. Słowo {{TextTerm|narodowość|4|330|OtherIndexEntry=narodowość polityczna}} jest czasami używane jako synonim obywatelstwa; wynika stąd potrzeba rozróżnienia {{TextTerm|narodowości politycznej|4|330|2|IndexEntry=polityczna narodowość}} i {{TextTerm|narodowości etnicznej|5|330|IndexEntry=narodowość etniczna}} (por. 333). |
=== 331 === | === 331 === | ||
| − | Przez {{TextTerm|naturalizację|1|331|IndexEntry=naturalizacja}} obcokrajowiec ({{RefNumber|33|0| | + | Przez {{TextTerm|naturalizację|1|331|IndexEntry=naturalizacja}} obcokrajowiec ({{RefNumber|33|0|2}}) uzyskuje prawa obywatela ({{RefNumber|33|0|1}}) kraju, w którym zamieszkuje i staje się {{TextTerm|obywatelem naturalizowanym|2|331|IndexEntry=obywatel naturalizowany}}. W niektórych krajach odbywa się to przez {{TextTerm|akt nadania naturalizaćji|3|331|IndexEntry=akt nadania naturalizacjl}}; niekiedy przewidziana jest możliwość {{TextTerm|cofnięcia naturalizacji|4|331|IndexEntry=cofnięcie naturalizacji}} (por. {{RefNumber|33|0|4}}), w wyniku czego następuje {{TextTerm|utrata obywatelstwa|5|331}}. Klasyfikacja mieszkańców według narodowości może się skomplikować w przypadku {{TextTerm|podwójnego obywatelstwa|6|331|IndexEntry=podwójne obywatelstwo}}. Wśród obcokrajowców rozróżnia się czasami {{TextTerm|obcokrajowców zamieszkałych|7|331|IndexEntry=obcokrajowcy zamieszkali}}, którzy stale zamieszkują w kraju i {{TextTerm|obcokrajowców przyjezdnych|8|331|IndexEntry=obcokrajowcy przyjezdni}}, którzy przebywają w kraju tylko przez stosunkowo krótki okres czasu. |
=== 332 === | === 332 === | ||
| − | Ludzi urodzonych w danym kraju nazywa się {{TextTerm|krajowcami|1|332|IndexEntry=krajowcy}} na tym obszarze. {{TextTerm|Autochtonami|2|332|IndexEntry=autochtoni}}, {{TextTerm|tubylcami|2|332|2|IndexEntry=tubylcy}} lub {{TextTerm|ludnością miejscową|2|332|3|IndexEntry=ludność miejscowa | + | Ludzi urodzonych w danym kraju nazywa się {{TextTerm|krajowcami|1|332|IndexEntry=krajowcy}} na tym obszarze. {{TextTerm|Autochtonami|2|332|IndexEntry=autochtoni}}, {{TextTerm|tubylcami|2|332|2|IndexEntry=tubylcy}} lub {{TextTerm|ludnością miejscową|2|332|3|IndexEntry=ludność miejscowa}} nazywa się ludzi, mieszkających na obszarze, na którym ich przodkowie zamieszkiwali od bardzo dawnych czasów. Statystyka odróżnia czasem osoby {{TextTerm|urodzone w kraju|3|332|IndexEntry=osoby urodzone w kraju}} i osoby {{TextTerm|urodzone za granicą|4|332|IndexEntry=osoby urodzone za granicą}}. |
=== 333 === | === 333 === | ||
| − | W antropologii słowo {{TextTerm|rasa|1|333}} oznacza bądź kategorię ludzi mających pewne wspólne cechy fizyczne, dziedziczne albo uważane za dziedziczne, bądź ogół ludzi należących do takiej kategorii. Wyrażenie {{TextTerm|grupa etniczna|2|333 | + | W antropologii słowo {{TextTerm|rasa|1|333}} oznacza bądź kategorię ludzi mających pewne wspólne cechy fizyczne, dziedziczne albo uważane za dziedziczne, bądź ogół ludzi należących do takiej kategorii. Wyrażenie {{TextTerm|grupa etniczna|2|333}} oznacza naturalną grupę istot ludzkich, wykazujących między sobą pewne podobieństwo fizyczne, językowe lub kulturowe. Słowo {{TextTerm|naród|3|333}} oznacza zazwyczaj ogół ludzi związanych wspólną przeszłością historyczną i mówiących tym samym językiem. Grupy żyjące na obszarze jakiegoś kraju, ale wykazujące znaczne odrębności w porównaniu z większością mieszkańców tego kraju, stanowią {{TextTerm|mniejszości|4|333|IndexEntry=mniejszość}}, np. {{TextTerm|mniejszość etniczną|4|333|2|IndexEntry=mniejszość etniczna}}, {{TextTerm|mniejszość narodową|4|333|3|IndexEntry=mniejszość narodowa}} (por. {{RefNumber|30|5|2}} i {{RefNumber|33|0|5}})<sub>r </sub>{{TextTerm|mniejszość językową|4|333|4|IndexEntry=mniejszość językowa}} (por. {{RefNumber|34|0|1}}). |
=== 334 === | === 334 === | ||
| − | Niektóre kraje w opracowaniach statystycznych klasyfikują ludzi na podstawie {{TextTerm|koloru|1|334|IndexEntry=kolor (skóry)}} ich skóry. Rozróżnia się najczęściej {{TextTerm|ludność białą|2|334|IndexEntry=ludność biała | + | Niektóre kraje w opracowaniach statystycznych klasyfikują ludzi na podstawie {{TextTerm|koloru|1|334|IndexEntry=kolor (skóry)}} ich skóry. Rozróżnia się najczęściej {{TextTerm|ludność białą|2|334|IndexEntry=ludność biała}} i {{TextTerm|ludność kolorową|3|334|IndexEntry=ludność kolorowa}}. Czasem wyodrębnia się osoby zrodzone z {{TextTerm|małżeństw mieszanych|4|334|IndexEntry=małżeństwa mieszane}},<sub> </sub>czyli w wyniku skrzyżowania ras ({{RefNumber|33|3|1}}) {{TextTerm|różnych kolorów|4|334|2|IndexEntry=kolorów; skrzyżowanie ras różnych kolorów}}, w oddzielną kategorię etniczną, np. {{TextTerm|metysów|5|334|IndexEntry=metys}}. |
| − | {{Note|4| Przeciwieństwem mieszania się jest {{NoteTerm|segregacja}} ({{RefNumber|81|4| | + | {{Note|4| Przeciwieństwem mieszania się jest {{NoteTerm|segregacja}} ({{RefNumber|81|4|5}}), która polega na tym, że ogranicza się lub zakazuje kontaktów między niektórymi grupami etnicznymi ({{RefNumber|33|3|2}}) żyjącymi na tym samym terytorium.}} |
==<center><font size=12>* * * </font></center>== | ==<center><font size=12>* * * </font></center>== | ||
Wersja z 13:44, 16 lut 2010
|
Ostrzeżenie: Ta strona nie została jeszcze ostatecznie zweryfikowana. Tak długo jak niniejszy napis jest widoczny, należy traktować treści za tymczasowe, robocze. W sprawie szczegółów proszę przejść na stronę dyskusji związanej z tą stroną. |
|
|
33
330
Mieszkańców kraju można podzielić na obywateli1 danego państwa i obcokrajowców2, którzy mogą być obywatelami innego państwa lub osobami nie posiadającymi obywatelstwa3 żadnego kraju. Słowo narodowość4 jest czasami używane jako synonim obywatelstwa; wynika stąd potrzeba rozróżnienia narodowości politycznej4 i narodowości etnicznej5 (por. 333).
331
Przez naturalizację1 obcokrajowiec (330-2) uzyskuje prawa obywatela (330-1) kraju, w którym zamieszkuje i staje się obywatelem naturalizowanym2. W niektórych krajach odbywa się to przez akt nadania naturalizaćji3; niekiedy przewidziana jest możliwość cofnięcia naturalizacji4 (por. 330-4), w wyniku czego następuje utrata obywatelstwa5. Klasyfikacja mieszkańców według narodowości może się skomplikować w przypadku podwójnego obywatelstwa6. Wśród obcokrajowców rozróżnia się czasami obcokrajowców zamieszkałych7, którzy stale zamieszkują w kraju i obcokrajowców przyjezdnych8, którzy przebywają w kraju tylko przez stosunkowo krótki okres czasu.
332
Ludzi urodzonych w danym kraju nazywa się krajowcami1 na tym obszarze. Autochtonami2, tubylcami2 lub ludnością miejscową2 nazywa się ludzi, mieszkających na obszarze, na którym ich przodkowie zamieszkiwali od bardzo dawnych czasów. Statystyka odróżnia czasem osoby urodzone w kraju3 i osoby urodzone za granicą4.
333
W antropologii słowo rasa1 oznacza bądź kategorię ludzi mających pewne wspólne cechy fizyczne, dziedziczne albo uważane za dziedziczne, bądź ogół ludzi należących do takiej kategorii. Wyrażenie grupa etniczna2 oznacza naturalną grupę istot ludzkich, wykazujących między sobą pewne podobieństwo fizyczne, językowe lub kulturowe. Słowo naród3 oznacza zazwyczaj ogół ludzi związanych wspólną przeszłością historyczną i mówiących tym samym językiem. Grupy żyjące na obszarze jakiegoś kraju, ale wykazujące znaczne odrębności w porównaniu z większością mieszkańców tego kraju, stanowią mniejszości4, np. mniejszość etniczną4, mniejszość narodową4 (por. 305-2 i 330-5)r mniejszość językową4 (por. 340-1).
334
Niektóre kraje w opracowaniach statystycznych klasyfikują ludzi na podstawie koloru1 ich skóry. Rozróżnia się najczęściej ludność białą2 i ludność kolorową3. Czasem wyodrębnia się osoby zrodzone z małżeństw mieszanych4, czyli w wyniku skrzyżowania ras (333-1) różnych kolorów4, w oddzielną kategorię etniczną, np. metysów5.
- 4. Przeciwieństwem mieszania się jest segregacja (814-5), która polega na tym, że ogranicza się lub zakazuje kontaktów między niektórymi grupami etnicznymi (333-2) żyjącymi na tym samym terytorium.
* * *
|
