The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience
Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - tłumaczenie drugiego wydania)
31: Różnice pomiędzy wersjami
(Prof. dr Edward Rosset, Komitet nauk demograficznych 1966) |
(Prof. dr Edward Rosset, Komitet nauk demograficznych 1966) |
||
Linia 5: | Linia 5: | ||
{{Summary}} | {{Summary}} | ||
__NOTOC__ | __NOTOC__ | ||
+ | == 31 == | ||
=== 310 === | === 310 === | ||
− | W praktyce opisów ludności ({{RefNumber|20|2| | + | W praktyce opisów ludności ({{RefNumber|20|2|1}}) ustaliło się rozróżnienie między {{TextTerm|ludnością zamieszkałą|1|310|IndexEntry=ludność zamieszkała}} lub ludnością danego terytorium, która składa się z osób stale mieszkających na tym terytorium, a {{TextTerm|ludnością obecną|2|310|IndexEntry=ludność obecna}}, obejmującą wszystkie osoby, które w dniu spisu znajdowały się na danym terytorium. Ludność zamieszkała składa się z ogółu {{TextTerm|obecnych|3|310|IndexEntry=obecni}} w miejscu ich stałego zamieszkania w dniu spisu oraz z osób {{TextTerm|czasowo nieobecnych|4|310|IndexEntry=czasowo nieobecni}} w miejscu swojego stałego zamieszkania. Ludność obecna składa się z ogółu obecnych osób stale zamieszkałych na danym terytorium i z osób {{TextTerm|czasowo obecnych|5|310|IndexEntry=czasowo obecni}} na tym terytorium w dniu spisu. Te dwa sposoby liczenia ludności ({{RefNumber|10|1|3}}) nie prowadzą do tych samych wyników, nawet dla ogółu ludności kraju. Jako {{TextTerm|miejsce zamieszkania|6|310}} danej osoby rozumie się miejsce, w którym zazwyczaj mieszka. Ze względów administracyjnych osoby, które żyją razem w większych kolektywach, spisuje się czasem oddzielnie, np. uczniów w internatach, wojsko w koszarach, więźniów itd. Osoby te stanowią {{TextTerm|ludność w pomieszczeniach zbiorowych|7|310|OtherIndexEntry=pomieszczenia zbiorowe}}. Zazwyczaj specjalne przepisy regulują spisywanie {{TextTerm|osób bez stałego miejsca zamieszkania|8|310|IndexEntry=osoby bez stałego miejsca zamieszkania}} lub {{TextTerm|włóczęgów|8|310|2|IndexEntry=włóczęga}}. |
=== 311 === | === 311 === | ||
− | W statystyce demograficznej nadaje się zazwyczaj terminom {{TextTerm|wieś|1|311}} i {{TextTerm|miasto|2|311}} pewne określone znaczenie, w oparciu o klasyfikację miejscowości na podstawie określonych kryteriów, różnych w poszczególnych krajach, np.: ogólnej liczby ludności, wielkości aglomeracji centralnej, proporcji ludności utrzymującej się z rolnictwa ({{RefNumber|35|9| | + | W statystyce demograficznej nadaje się zazwyczaj terminom {{TextTerm|wieś|1|311}} i {{TextTerm|miasto|2|311}} pewne określone znaczenie, w oparciu o klasyfikację miejscowości na podstawie określonych kryteriów, różnych w poszczególnych krajach, np.: ogólnej liczby ludności, wielkości aglomeracji centralnej, proporcji ludności utrzymującej się z rolnictwa ({{RefNumber|35|9|2}}) itd. Gdy pewne terytorium jest w całości podzielone na gminy, nazywa się zazwyczaj umownie {{TextTerm|ludnością wiejską|3|311|IndexEntry=ludność wiejska}} i {{TextTerm|ludnością miejską|4|311|IndexEntry=ludność miejska}} tego terytorium odpowiednio ogół ludności gmin wiejskich i ogół ludności gmin miejskich. |
=== 312 === | === 312 === | ||
− | {{TextTerm|Zagęszczenie ludności|1|312 | + | {{TextTerm|Zagęszczenie ludności|1|312}} mierzy się najczęściej za pomocą {{TextTerm|gęstości zaludnienia|2|312|IndexEntry=gęstość zaludnienia}}, obliczanej jako iloraz liczby mieszkańców przez powierzchnię terytorium, na którym zamieszkują. Wielkość tę wyraża się zazwyczaj w osobach na kilometr kwadratowy albo na hektar, gdy zaludnienie jest bardzo gęste, szczególnie w aglomeracjach. {{TextTerm|Rozproszenie ludności|3|312}} zależy od tego {{TextTerm|osadnictwa|4|312|IndexEntry=osadnictwo}}, od wielkości aglomeracji i ich wzajemnych odległości. Rozważa się czasami {{TextTerm|centrum ludności|5|312}} danego terytorium; położenie takiego centrum wyznacza się jako środek ciężkości, nadając jednakową wagę wszystkim osobom wchodzącym w skład danej ludności. |
=== 313 === | === 313 === | ||
− | Gdy chodzi o porównania zagęszczenia ludności ({{RefNumber|31|2| | + | Gdy chodzi o porównania zagęszczenia ludności ({{RefNumber|31|2|1}}) różnych terytoriów z punktu widzenia innych czynników, poza samą tylko powierzchnią, oblicza się czasem {{TextTerm|porównywalne wskaźniki gęstości|1|313|IndexEntry=porównywalne wskaźniki gęstości}}. Istnieją różne wskaźniki tego rodzaju, z których wymienimy {{TextTerm|gęstość zaludnienia na jednostkę użytków rolnych|2|313|IndexEntry=gęstość zaludnienia na jednostkę użytków rolnych}} i {{TextTerm|gęstość ludności rolniczej na jednostkę użytków rolnych|3|313}}. Czasami wskaźniki te opierają się na {{TextTerm|powierzchni ziemi ornej|4|313|IndexEntry=powierzchnia ziemi ornej}}, a nie na {{TextTerm|powierzchni użytków rolnych|5|313|IndexEntry=powierzchnia użytków rolnych}}. Zagęszczenie można wyrazić również jako stosunek liczby ludności do całości zasobów gospodarczych; można rozpatrywać z tego punktu widzenia {{TextTerm|maksymalną potencjalną gęstość|6|313|IndexEntry=maksymalna potencjalna gęstość}}. W teorii ludności stosowane jest pojęcie {{TextTerm|gęstości optymalnej|7|313|IndexEntry=gęstość optymalna}}, tj. takiej gęstości, przy której dochód realny na głowę mieszkańca byłby najwyższy. |
==<center><font size=12>* * * </font></center>== | ==<center><font size=12>* * * </font></center>== |
Wersja z 13:44, 16 lut 2010
|
|
31
310
W praktyce opisów ludności (202-1) ustaliło się rozróżnienie między ludnością zamieszkałą1 lub ludnością danego terytorium, która składa się z osób stale mieszkających na tym terytorium, a ludnością obecną2, obejmującą wszystkie osoby, które w dniu spisu znajdowały się na danym terytorium. Ludność zamieszkała składa się z ogółu obecnych3 w miejscu ich stałego zamieszkania w dniu spisu oraz z osób czasowo nieobecnych4 w miejscu swojego stałego zamieszkania. Ludność obecna składa się z ogółu obecnych osób stale zamieszkałych na danym terytorium i z osób czasowo obecnych5 na tym terytorium w dniu spisu. Te dwa sposoby liczenia ludności (101-3) nie prowadzą do tych samych wyników, nawet dla ogółu ludności kraju. Jako miejsce zamieszkania6 danej osoby rozumie się miejsce, w którym zazwyczaj mieszka. Ze względów administracyjnych osoby, które żyją razem w większych kolektywach, spisuje się czasem oddzielnie, np. uczniów w internatach, wojsko w koszarach, więźniów itd. Osoby te stanowią ludność w pomieszczeniach zbiorowych7. Zazwyczaj specjalne przepisy regulują spisywanie osób bez stałego miejsca zamieszkania8 lub włóczęgów8.
311
W statystyce demograficznej nadaje się zazwyczaj terminom wieś1 i miasto2 pewne określone znaczenie, w oparciu o klasyfikację miejscowości na podstawie określonych kryteriów, różnych w poszczególnych krajach, np.: ogólnej liczby ludności, wielkości aglomeracji centralnej, proporcji ludności utrzymującej się z rolnictwa (359-2) itd. Gdy pewne terytorium jest w całości podzielone na gminy, nazywa się zazwyczaj umownie ludnością wiejską3 i ludnością miejską4 tego terytorium odpowiednio ogół ludności gmin wiejskich i ogół ludności gmin miejskich.
312
Zagęszczenie ludności1 mierzy się najczęściej za pomocą gęstości zaludnienia2, obliczanej jako iloraz liczby mieszkańców przez powierzchnię terytorium, na którym zamieszkują. Wielkość tę wyraża się zazwyczaj w osobach na kilometr kwadratowy albo na hektar, gdy zaludnienie jest bardzo gęste, szczególnie w aglomeracjach. Rozproszenie ludności3 zależy od tego osadnictwa4, od wielkości aglomeracji i ich wzajemnych odległości. Rozważa się czasami centrum ludności5 danego terytorium; położenie takiego centrum wyznacza się jako środek ciężkości, nadając jednakową wagę wszystkim osobom wchodzącym w skład danej ludności.
313
Gdy chodzi o porównania zagęszczenia ludności (312-1) różnych terytoriów z punktu widzenia innych czynników, poza samą tylko powierzchnią, oblicza się czasem porównywalne wskaźniki gęstości1. Istnieją różne wskaźniki tego rodzaju, z których wymienimy gęstość zaludnienia na jednostkę użytków rolnych2 i gęstość ludności rolniczej na jednostkę użytków rolnych3. Czasami wskaźniki te opierają się na powierzchni ziemi ornej4, a nie na powierzchni użytków rolnych5. Zagęszczenie można wyrazić również jako stosunek liczby ludności do całości zasobów gospodarczych; można rozpatrywać z tego punktu widzenia maksymalną potencjalną gęstość6. W teorii ludności stosowane jest pojęcie gęstości optymalnej7, tj. takiej gęstości, przy której dochód realny na głowę mieszkańca byłby najwyższy.
* * *
|