The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience

Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - tłumaczenie drugiego wydania)

31

Z Demopædia
Skocz do: nawigacja, szukaj


Ta strona została zaktualizowana i przedstawia dosłowne tłumaczenie angielskiej wersji drugiego wydania Wielojęzycznego słownika demograficznego
retour à Strona główna | Przedmowa
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne | Opracowanie danych statystyki demograficznej | Rozmieszczenie i struktura ludności | Umieralność i chorobowość | Małżeństwa | Urodzenia | Ruch ludności i reprodukcja ludności | Migracje | Demografia ekonomiczna i społeczna | Indeks
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93

31

310

Podczas spisów ludności przyjęło się rozróżniać pomiędzy ludnością zamieszkałą1 lub ludnością danego terytorium, która obejmuje osoby stale mieszkające na tym terytorium, a ludnością obecną2, obejmującą wszystkie osoby, które w dniu spisu znajdowały się na danym terytorium. W grupie ludności zamieszkałej wyróżnić można obecnych3 w miejscu stałego zamieszkania w dniu spisu oraz czasowo nieobecnych4. Ludność obecna składa się z ogółu obecnych osób stale zamieszkałych na danym terytorium i z osób czasowo obecnych5 na tym terytorium w dniu spisu. Te dwa sposoby liczenia ludności nie prowadzą do tych samych wyników, nawet na poziomie państwa. Przez miejsce zamieszkania6 danej osoby rozumie się miejsce, w którym osoba ta zazwyczaj mieszka. Ze względów administracyjnych osoby, które żyją razem w większych kolektywach, spisuje się czasem oddzielnie, np. uczniów w internatach, wojsko w koszarach, więźniów itd. (patrz 110-5*). Osoby te stanowią ludność w pomieszczeniach zbiorowych7. Zazwyczaj specjalne przepisy regulują spisywanie osób bez stałego miejsca zamieszkania8 lub włóczęgów8.

  • 6. Termin mieszkaniec oznacza prawnie mieszkającego i odnosi się do miejsca, gdzie dana osoba na stałe mieszka mieszkać. Miejsce to może być inne niż miejsce pobytu.


311

W wielu krajach wieś1 lub obszar wiejski1 definiowany jest jako miejscowość, w której populacja nie przekracza określonej liczby osób (zwykle 2000). Pozostałe miejscowości nazywa się miastami 2 lub obszarami miejskimi2. Ludność wiejska3 to ludność mieszkająca na obszarach wiejskich, podczas gdy ludność miejska 4 to ludność mieszkająca w miastach. Niemniej różne państwa różnie definiują wsie i miasta, a tym samym inaczej pojmują ludność wiejską i miejską. W Polsce miastem jest miejscowość, która posiada prawa miejskie.

  • 3. Wiejski, przym. Ludność wiejska nie powinna być utożsamiana z rolnikami (359-2).
  • 4. Miejski, przym. - urbanizacja, rz.: wzrost udziału osób mieszkających w miastach.


312

Zagęszczenie ludności1 mierzy się najczęściej za pomocą gęstości zaludnienia2, obliczanej jako iloraz liczby mieszkańców do powierzchni terytorium, na którym osoby te zamieszkują. Wielkość tę wyraża się zazwyczaj w osobach na kilometr kwadratowy lub metr kwadratowy lub akr. Stopień rozproszenia ludności3 zależy od modelu osadnictwa4: osadnictwo zgrupowane5 lub osadnictwo rozproszone6, wielkości aglomeracji i odległości pomiędzy nimi. Centrum ludności7 danego terytorium wyznacza się jako środek ciężkości, nadając jednakową wagę wszystkim osobom wchodzącym w skład danej ludności.

  • 2. Gęstość, rz. - gęsty, przym.


313

Chcąc porównać zagęszczenie ludności różnych terytoriów z uwzględnieniem innych czynników, poza samą tylko powierzchnią, oblicza się czasem względne wskaźniki zagęszczenia1. Wskaźników takich jest wiele, ale najpopularniejszym z nich jest gęstość zaludnienia na jednostkę użytków rolnych2 lub gęstość zaludnienia ludności rolnej na jednostkę użytków rolnych3. Czasami wskaźniki uwzględniają zamiast powierzchni użytków powierzchnię orną5. Zagęszczenie można też wyrazić jako stosunek liczby ludności do całości zasobów gospodarczych, co umożliwia analizę maksymalnej potencjalnej gęstości6. W teorii ludności stosowane jest pojęcie gęstości optymalnej7, tj. takiej gęstości, przy której dochód realny na głowę mieszkańca byłby najwyższy.

* * *

retour à Strona główna | Przedmowa
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne | Opracowanie danych statystyki demograficznej | Rozmieszczenie i struktura ludności | Umieralność i chorobowość | Małżeństwa | Urodzenia | Ruch ludności i reprodukcja ludności | Migracje | Demografia ekonomiczna i społeczna | Indeks
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93