The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience

Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - tłumaczenie drugiego wydania)

60

Z Demopædia
Wersja z dnia 10:06, 11 paź 2010 autorstwa Ewelina Roslanowska (dyskusja | edycje) (60)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacja, szukaj


Ta strona została zaktualizowana i przedstawia dosłowne tłumaczenie angielskiej wersji drugiego wydania Wielojęzycznego słownika demograficznego
retour à Strona główna | Przedmowa
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne | Opracowanie danych statystyki demograficznej | Rozmieszczenie i struktura ludności | Umieralność i chorobowość | Małżeństwa | Urodzenia | Ruch ludności i reprodukcja ludności | Migracje | Demografia ekonomiczna i społeczna | Indeks
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93

Urodzenia

60

601

Demograficzne badanie płodności1oznacza badanie zjawisk związanych z posiadaniem dzieci2, czyli reprodukcją2. Zamiennie używa się dwóch terminów: dzietność1 i płodność, które odnoszą się do częstości urodzeń3, a dokładniej urodzeń żywych4w populacji lub subpopulacji. Przez urodzenie rozumie się wydanie na świat dziecka, stąd każdemu porodowi wielorakiemu odpowiada kilka urodzeń. Na podstawie kryterium żywotności, takich jak oddychanie, ruchy, bicie serca dziecka rozróżnia się urodzenia żywe5, czyli urodzenia dzieci żywych, od urodzeń martwych i poronień (patrz 411-5). Mówiąc o płodności efektywnej6 uwzględnia się tylko urodzenia żywe, podczas gdy przez rodność całkowitą lub płodność całkowitą rozumie się ogół urodzeń, łącznie z urodzeniami martwymi.

  • 1. Pojęcia płodności w demografii dotyczy również § 623.
  • 2. Reprodukcja, rz. - reprodukować, cz. - reprodukcyjny, przym.
  • 3. Termin urodzenie stosuje się zwykle do urodzeń żywych.
  • 4. Żywo urodzony, przym.: niemowlę urodzone żywe.


602

Poczęcie1 jest wynikiem zapłodnienia2 komórki jajowej3 przez plemnik4 i stanowi początek ciąży5. W zależności od stadium zaawansowania ciąży mówimy o embrionie7, a następnie o płodzie7. Moment przekształcenia się embrionu w płód nie jest jednoznacznie określony, choć zwykle za moment ten przyjmuje się upływ trzeciego miesiąca (lub dwunastego tygodnia) ciąży. Zagnieżdżenie8 się zarodka w macicy9, co następuje kilka dni po zapłodnieniu, nazywamy implantacją.

  • 1. Poczęcie, rz.- począć, cz.
  • 2. Zapłodnienie, rz. - zapładniać, cz.; sztuczne zapłodnienie: zapłodnienie poprzez inseminację, tj. w sposób inny niż w wyniku stosunku płciowego (627-2).
  • 3. Komórkę jajową tuż po zapłodnienu nazywamy zygotą.
  • 5. Ciąża, rz. - ciężarny, przym.: oczekujący dziecka. Niekiedy za początek ciąży przyjmuje się moment zagnieżdżenia (602-8) zarodka.
  • 7. Embrion, rz. - embrionalny, przym. - embriologia, rz.: nauka o rozwoju zarodka; płód, rz. - płodowy, przym. (patrz 411).
  • 9. Macica, rz. - maciczny, przym.


603

Płód uważa się za zdolny do życia1, gdy może żyć poza łonem matki, choćby nawet jego szanse przeżycia były nikłe; w przeciwnym razie płód określa się jako niezdolny do życia2. Za moment, w którym płód uzyskuje szanse przeżycia poza organizmem matki przyjmuje się koniec 28 tygodnia trwania ciąży. W zależności od tego czy czas trwania ciąży3 przekracza, czy nie przekracza tej granicy, wydalenie lub wydobycie płodu nazywa się porodem4 lub aborcją5 (patrz 604). Okres około sześciu tygodni po porodzie (w ciągu którego macica zazwyczaj powraca do normalnych rozmiarów i prawdopodobieństwo zapłodnienia jest małe) nazywa się połogiem6.

  • 2. Za minimalny wiek płodu zdolnego do przeżycia uznaje się wiek od 20 do 28 tygodni. Światowa Organizacja Zdrowia przyjęła za moment zdolności do życia poza łonem matki moment ukończenia 28 tygodnia ciąży. W medycynie wiek ciąży liczy się od pierwszego dnia ostatniej miesiączki.
  • 4. Proces wydalenia płodu nazywa się porodem.
  • 5. Aborcja, rz. W języku potocznym pojęcie aborcja oznacza zwykle aborcję celową (604-2), która stanowi przeciwieństwo poronienia samoistnego (604-1).
  • 6. Połóg, rz. - połogowy, przym. (patrz 424-4).


604

Poronieniem samoistnym1 nazywa się poronienie nieumyślne, w przeciwieństwie do poronień sztucznych2, które nazywa się aborcją 2. Poronienie terapeutyczne3stosuje się, aby chronić zdrowie kobiety, a systemy prawne niektórych krajów przewidują taką możliwość. Poronienie takie stanowi legalną aborcję4. Przerwanie ciąży wbrew prawu jest przestępstwem5. Aborcja może być dokonana przez łyżeczkowanie6, metodą próżniową7, metodą kleszczową7, w drodze zabiegu8 (oznaczającego konieczność otwarcia jamy macicy) oraz metodą farmakologiczną9.

  • 7. Bardzo wczesne aborcje określa się także jako wywoływanie miesiączki.


605

Porody można podzielić na porody w terminie1, czyli te które następują po upływie 37 tygodnia ciąży, tj. standardowym czasie trwania ciąży (603-3*), oraz porody przedwczesne2. Dzieci urodzone w terminie to dzieci donoszone3, a dzieci urodzone przedwcześnie noszą miano wcześniaków4. Wcześniactwem5 nazywa się wszelkie zjawiska związane z porodami przedwczesnymi, choć z uwagi na niejednolite metody wyznaczania wieku ciąży definiowanie porodów przedwczesnych według kryterium stadium ciąży jest utrudnione. Aby zatem uniknąć trudności związanych z ustalaniem czasu trwania ciąży, przyjmuje się czasami za wcześniaki dzieci, których waga urodzeniowa6 nie przekracza 2 500 gramów, a pozostałe dzieci uznaje się wtedy za donoszone. Przedwczesne urodzenie7 skutkuje czasami zaburzeniami rozwojowymi9 lub innymi ułomnościami.


606

Porodem pojedynczym1 nazywa się poród, podczas którego na świat przychodzi tylko jedno dziecko, a porodem wieloraczym2 nazywa się taki poród, podczas którego rodzi się kilkoro dzieci, które nazywa się wieloraczkami. Wśród porodów wieloraczych dominują porody bliźniacze, czyli takie, podczas których rodzi się dwoje dzieci, które nazywa się bliźniakami3. Bliźniakami jednojajowymi4 nazywa się bliźniaki pochodzące z podziału jednej zapłodnionej komórki jajowej; bliźniaki jednojajowe są zawsze tej samej płci i są właściwie identyczne. Bliźniakami dwujajowymi5 nazywa się bliźniaki pochodzące z zapłodnienia dwóch różnych komórek jajowych. Bliźniaki dwujajowe mogą być różnej płci i rzadko są do siebie podobne.

  • 3. Troje dzieci urodzonych przy jednym porodzie nazywamy trojaczkami, czworo -czworaczkami, a pięcioro - pięcioraczkami. Pojęcia „bliźniaki”, „trojaczki” itp. odnoszą się zwykle do ogólnej liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie, ale zdarza się, że używając tych terminów uwzględniamy jedynie urodzenia żywe.

* * *

retour à Strona główna | Przedmowa
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne | Opracowanie danych statystyki demograficznej | Rozmieszczenie i struktura ludności | Umieralność i chorobowość | Małżeństwa | Urodzenia | Ruch ludności i reprodukcja ludności | Migracje | Demografia ekonomiczna i społeczna | Indeks
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93