Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - tłumaczenie drugiego wydania)

Ta strona została zaktualizowana i przedstawia dosłowne tłumaczenie angielskiej wersji drugiego wydania Wielojęzycznego słownika demograficznego

52

520

Częstość zawierania małżeństw mierzy się współczynnikiem zawierania małżeństw¹. Surowy współczynnik małżeństw² odnosi liczbę małżeństw zawartych w określonym czasie do liczebności tej populacji. Częstość zawierania małżeństw przez mężczyzn³ i częstość zawierania małżeństw przez kobiety⁴ mogą być różne, stąd analizuje się je zwykle odrębnie. Terminy te oznaczają częstość zawierania małżeństw przez przedstawicieli poszczególnych płci. Współczynnik małżeństw według płci⁵ wyznacza się przyjmując za bazę liczbę osób danej płci. Rozróżnia się zwykle współczynnik pierwszych małżeństw⁶, który odnosi liczbę kawalerów lub panien (515-3) zawierających związek małżeński do ogólnej liczby odpowiednio: kawalerów i panien w populacji oraz współczynnik małżeństw powtórnych⁷ odnoszący liczbę osób zawierających małżeństwa drugie i kolejne do liczby osób rozwiedzionych i owdowiałych w populacji. Kolejnym współczynnikiem jest współczynnik małżeństw według wieku ⁹, który wyznacza się w oparciu o liczbę osób zdolnych do małżeństwa w poszczególnych grupach wieku. Znajomość rozkładu wieku nowożeńców pozwala na wyznaczenie średniego wieku nowożeńców¹⁰. Różnica wieku pomiędzy małżonkami¹¹ jest również często przedmiotem analizy demografów.

• 2. Surowy współczynnik małżeństw wyznacza się czasami jako iloraz liczby nowożeńców do liczebności populacji.
• 9. Pojęcia: częstość zawierania małżeństw i częstość zawierania pierwszych małżeństw wykorzystywane są również do zobrazoania udziału osób zawierających małżeństwo wśród osób w określonym wieku. Skumulowane częstości zawierania małżeństw oraz skumulowane częstości zawierania pierwszego małżeństwa są używane w badaniach kohortowych.

521

Skłonność do zawierania małżeństw wśród kobiet i mężczyzn bada sie za pomocą udziału kawalerów i panien¹. Zwykle udział ten równy jest udziałowi kawalerów i panien² w wieku 50 lat, czyli w wieku powyżej którego zawarcie pierwszego małżeństwa jest rzadkością. Udział osób nigdy nie żonatych/zamężnych w danej kohorcie można wyznaczyć na podstawie prawdopodobieństwa zawarcia pierwszego mażeństwa³, które obrazuje udział osób w wieku x nigdy nie żonatych/zamężnych, które wstąpią w związek małżeński przed ukończeniem wieku x+1 przy założeniu, że wszystkie te osoby wieku tego dożyją. Często ze względów praktycznych proporcję osób wolnych określa się na podstawie danych spisowych jako proporcję osób nie będących w związku małżeńskim⁴ w danym wieku w określonej kohorcie. Dysponujac danymi dotyczącymi wieku nowożeńców zawierających pierwsze małżeństwo można wyznaczyć średni wiek zawarcia pierwszego malżeństwa⁵ oraz medianę wieku zawarcia pierwszego małżeństwa⁶.

522

Tablice częstości małżeństw¹ przypominają tablice trwania zycia, a powstają w wyniku powiązania wielu funkcji demograficznych opisujących zjawisko zawierania małżeństw. Tablica częstości małżeństw brutto ¹ przedstawia w podziale według wieku prawdopodobieństwa zawarcia pierwszego małzenstwa (521-3) oraz udział osób nigdy nie zamężnych/żonatych (521-2) według płci, jak również liczbę pierwszych małżeństw² w określonej kohorcie przy założeniu braku zgonów. Tablice obrazują również liczbę osób pozostających w stanie kawalerskim i panieńskim³ w grupie osób w określonym wieku. Tablice częstości małżeństw netto⁴ poza zjawiskiem zawierania małżeństw ujmują również występowanie zgonów, a zatem należą do grupy tzw. tablic dwojakiej eliminacji (153-4). Tablice te pokazują: liczbę dożywających osób wolnych⁵, liczbę dożywajacych osób, które kiedykolwiek wstąpiły w związek małżeński⁶, prawdopodobieństwo przeżycia w stanie kawalerskim/panieńskim⁷ oraz oczekiwaną dalszą długość życia w stanie wolnym⁸.

523

Współczynnik rozwodów¹ może być liczony na kilka sposobów. Surowy współczynnik rozwodów² odnosi liczbę rozwodów w danym okresie do średniej liczebności populacji w tym okresie. Czasami określa się równiez udział małżeństw zakończonych rozwodem do liczby małzeństw w populacji w danym okresie. Mając wiedzę na temat wieku osób, którym udzielono rozwodu, można wyznaczyć współczynniki rozwodów według wieku⁴ oraz współczynniki rozwodów według czasu trwania małżeństwa⁵. Kolejną miarą jest liczba rozwodów na liczbę nowo zawartych małżeństw⁶.

• 6. Jest to miara okresowa, która łączy rozwody w jednym roku z małżeństwami z tego roku lub średnią ważoną małżeństw w kilku latach. W analizie kohortowej możliwe jest odniesienie rozwodów w kolejnych latach do początkowej kohorty małżeństw, by obliczyć skumulowany wskaźnik rozwodów.

524

Dysponując odpowiednimi danymi statystycznymi można wyznaczyć współczynniki rozwiązywania małżeństw ¹, które podają dla każdej płci oddzielnie prawdopodobieństwo rozwiązania małżeństwa przez zgon lub rozwód w zależności od czasu trwania małżeństwa². Dla osób rozwiedzinych i owdowiałych można wyznaczyć prawdopodobieństwo zawarcia ponownego małżeństwa³ oraz średni czas pomiędzy owdowieniem i ponownym małżeństwem⁴ a także średni czas pomiędzy rozwodem a ponownym małżeństwem ⁵.