The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience

Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - tłumaczenie drugiego wydania)

33

Z Demopædia
Wersja z dnia 11:37, 5 kwi 2012 autorstwa Ewelina Roslanowska (dyskusja | edycje) (330)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacja, szukaj


Ta strona została zaktualizowana i przedstawia dosłowne tłumaczenie angielskiej wersji drugiego wydania Wielojęzycznego słownika demograficznego
retour à Strona główna | Przedmowa
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne | Opracowanie danych statystyki demograficznej | Rozmieszczenie i struktura ludności | Umieralność i chorobowość | Małżeństwa | Urodzenia | Ruch ludności i reprodukcja ludności | Migracje | Demografia ekonomiczna i społeczna | Indeks
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93


33

330

Mieszkańców danego państwa można podzielić na obywateli 1, którym przysługują określone prawa polityczne i obcokrajowców 2, którzy mogą być obywatelami innego państwa lub osobami nieposiadającymi obywatelstwa żadnego państwa czyli bezpaństwowcami3. Pojęcie narodowość4 jest czasami używane jako synonim obywatelstwa 4, stąd w państwach wielonarodowościowych 2istnieje potrzeba rozróżnienia narodowości politycznej 4 i narodowości etnicznej5.

331

Obcokrajowiec może uzyskać prawa obywatelskie w drodze naturalizacji 1. W niektórych państwach odbywa się to przez akt naturalizacji3, niekiedy przewidziana jest możliwość cofnięcia4 naturalizacji, w wyniku czego następuje utrata obywatelstwa 5. Klasyfikację mieszkańców ze względu na narodowość utrudnia fakt podwójnego obywatelstwa 6. Wśród obcokrajowców rozróżnia się czasami obcokrajowców zamieszkałych7, czyli takich, którzy stale zamieszkują w danym kraju i obcokrajowców przyjezdnych8, którzy przebywają w kraju tylko przez stosunkowo krótki okres czasu.


332

Ludzi urodzonych w danym kraju nazywa się krajowcami1. Autochtonami2, tubylcami2 lub ludnoscią miejscową2 nazywa się natomiast ludność mieszkającą na obszarze, na którym zamieszkiwali ich przodkowie. Statystyka czasem rozróżnia osoby urodzone w kraju3 i osoby urodzone za granicą 4.


333

W antropologii pojęcie rasa1 oznacza kategorię ludzi mających pewne dziedziczne wspólne cechy fizyczne, bądź ogół ludzi należących do takiej kategorii. Termin grupa etniczna2 oznacza naturalną grupę osób, wykazujących między sobą pewne podobieństwo fizyczne, językowe lub kulturowe. Pojęcie naród3 (patrz 305-2) oznacza zazwyczaj ogół ludzi związanych wspólną przeszłością historyczną i mówiących tym samym językiem. Grupy żyjące na obszarze jakiegoś kraju, ale wykazujące znaczne odrębności w porównaniu z większością mieszkańców tego kraju, stanowią mniejszości4, np. mniejszość etniczną4, mniejszość narodową4lub mniejszość językową4czy religijną4.

  • 1. Rasa, rz. - rasowy, przym.
  • 1. Rasizm, rz.: teoria głosząca wyższość jednych ras nad innymi; rasisowski, przym.
  • 2. Plemię i grupa plemienna, niekiedy używana zamiennie z "grupą etniczną".


334

Niektóre kraje w opracowaniach statystycznych klasyfikują ludzi na podstawie koloru skóry1. Wyróżnia się najczęściej ludność białą2i ludnosć kolorową3 zwaną czasami ludnością niebiałą3. Czasem wyodrębnia się osoby zrodzone z małżeństw mieszanych, czyli w wyniku skrzyżowania ras4. Osoba pochodząca z takiego związku określana jest mianem osoby o mieszanej krwi5.

  • 4. Słowo krzyżowanie jest czasem używane w takim znaczeniu. Odnosi się także do zmiany samoidentyfikacji rasowej jednostki
  • 5. Potomek rasy białej i czarnej nazywany jest mulatem. W Ameryce Łacińskiej potomek osoby europejskiego pochodzenia i amerykańskiego Indidanina nazywany jest mestizo. Potomek osoby pochodzenia europejskiego i osoby pochodzenia azjatyckiego nazywany jest czasem euroazjatą.

* * *

retour à Strona główna | Przedmowa
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne | Opracowanie danych statystyki demograficznej | Rozmieszczenie i struktura ludności | Umieralność i chorobowość | Małżeństwa | Urodzenia | Ruch ludności i reprodukcja ludności | Migracje | Demografia ekonomiczna i społeczna | Indeks
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93